Sai lầm khi đo huyết áp khiến bạn nhận kết quả sai lệch hàng ngày

Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện rõ những sai lầm thường gặp khi đo huyết áp, đồng thời cung cấp hướng dẫn chi tiết để bạn có thể tự kiểm tra chỉ số huyết áp đúng cách tại nhà, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy cho việc chăm sóc sức khỏe tim mạch hàng ngày.

Tầm quan trọng của việc đo huyết áp đúng cách

Huyết áp phản ánh sức mạnh mà máu tác động lên thành mạch khi tim bơm máu đi khắp cơ thể. Một người trưởng thành khỏe mạnh thường có mức huyết áp lý tưởng là dưới 120/80 mmHg. Khi chỉ số này tăng cao hoặc giảm quá mức, đó có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề về tim mạch, thận, hệ thần kinh hoặc rối loạn nội tiết.

Việc đo huyết áp định kỳ, đặc biệt là ở người trung niên, người cao tuổi, người mắc bệnh mãn tính hoặc có tiền sử huyết áp, giúp:

• • Phát hiện sớm nguy cơ tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp.
  • Đánh giá hiệu quả của thuốc điều trị huyết áp.
  • Giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và hướng điều trị chính xác hơn.
  • Theo dõi biến động huyết áp theo thời gian.

Việc đo huyết áp chính xác sẽ khiến việc điều trị và kiểm soát huyết áp tốt hơn

Tuy nhiên, nếu đo sai cách, kết quả có thể sai lệch 10 – 30 mmHg, gây ảnh hưởng lớn đến việc điều trị và phòng ngừa bệnh.

Những sai lầm thường gặp khi đo huyết áp

Không nghỉ ngơi trước khi đo

Sai lầm phổ biến: Đo huyết áp ngay sau khi vận động, leo cầu thang, nói chuyện hoặc vừa bước vào nhà sau giờ làm.

Hậu quả: Các hoạt động này làm tim đập nhanh, mạch co bóp mạnh khiến huyết áp tăng tạm thời, dẫn đến kết quả đo không phản ánh đúng chỉ số thật.

Khắc phục: Nghỉ ngơi ít nhất 5 – 10 phút trong tư thế ngồi thư giãn, không nói chuyện trước khi tiến hành đo huyết áp.

Đo huyết áp khi đang căng thẳng, lo lắng

Sai lầm phổ biến: Đo huyết áp trong lúc đang tức giận, lo âu, hoặc bị stress.

Hậu quả: Tâm lý bất ổn khiến hệ thần kinh giao cảm bị kích thích, huyết áp tăng cao giả tạo.

Khắc phục: Giữ tinh thần bình tĩnh, thả lỏng cơ thể, không đo huyết áp ngay sau khi có biến cố tâm lý mạnh.

Ngồi sai tư thế khi đo

Sai lầm phổ biến: Ngồi vắt chéo chân, tựa không đúng, tay không để ngang tim.

Hậu quả: Làm tăng áp lực lên thành mạch, kết quả đo huyết áp có thể sai lệch từ 5 – 10 mmHg.

Khắc phục:

• • Ngồi thẳng lưng, hai chân đặt vuông góc với sàn.
  • Tay đặt lên mặt bàn hoặc gác tay ngang mức tim.
  • Không nói chuyện trong quá trình đo.

Quấn vòng bít không đúng cách

Sai lầm phổ biến: Vòng bít quấn quá lỏng hoặc quá chặt, đặt lệch vị trí.

Hậu quả: Khi vòng bít không quấn đúng quy cách, máy sẽ không ghi nhận đúng áp lực máu, dẫn đến kết quả thiếu chính xác.

Khắc phục:

• • Sử dụng vòng bít phù hợp với kích thước cánh tay.
  • Đặt vòng bít ở bắp tay trần, cách khuỷu tay khoảng 2–3 cm.

  • Không đo huyết áp qua lớp áo dày.

Quấn vòng bít không đúng cách cũng khiến kết quả đo huyết áp không chính xác

Đo vào thời điểm không thích hợp

Sai lầm phổ biến: Đo huyết áp vào những thời điểm ngẫu nhiên, không cố định trong ngày.

Hậu quả: Huyết áp biến động theo nhịp sinh học, vì vậy việc đo không đúng thời điểm sẽ không cho kết quả phản ánh chính xác tình trạng huyết áp của bạn.

Khắc phục: Nên đo vào một thời điểm cố định trong ngày, ví dụ: sau khi thức dậy buổi sáng và trước khi đi ngủ buổi tối.

Không đo cả hai tay hoặc không đo nhiều lần

Sai lầm phổ biến: Chỉ đo một tay, đo một lần duy nhất và lấy kết quả đó làm chuẩn.

Hậu quả: Có thể bỏ qua những bất thường về mạch máu hai bên hoặc ảnh hưởng từ sai số của thiết bị.

Khắc phục:

• • Lần đầu tiên nên đo cả hai tay để so sánh. Nếu chênh lệch dưới 10 mmHg thì tay nào cũng được.
  • Nên đo 2 – 3 lần mỗi lượt đo, cách nhau 1 – 2 phút và lấy trung bình kết quả để đảm bảo độ chính xác.

Uống cà phê, hút thuốc hoặc ăn no trước khi đo

Sai lầm phổ biến: Vừa ăn xong, uống cà phê, trà đặc, hoặc hút thuốc trước khi đo huyết áp.

Hậu quả: Những chất kích thích làm co mạch, tăng nhịp tim và gây tăng huyết áp tạm thời.

Khắc phục: Không hút thuốc, uống cà phê hoặc ăn no ít nhất 30 phút trước khi đo huyết áp.

Không bảo dưỡng thiết bị đo huyết áp

Sai lầm phổ biến: Sử dụng máy đo huyết áp điện tử tại nhà lâu ngày mà không kiểm tra, hiệu chỉnh.

Hậu quả: Sai số máy tăng dần theo thời gian, gây sai lệch chỉ số mà người dùng không hề biết.

Khắc phục: Định kỳ 6 – 12 tháng nên mang máy đến trung tâm y tế hoặc nhà thuốc để kiểm tra, hiệu chỉnh. Ưu tiên sử dụng máy đo có thương hiệu và kiểm định chất lượng.

Cách đo huyết áp tại nhà đúng chuẩn

Bước 1: Chuẩn bị trước khi đo

• • Nghỉ ngơi ít nhất 5 – 10 phút trong tư thế ngồi yên.
  • Không hút thuốc, uống cà phê hoặc vận động mạnh trước khi đo.
  • Đi tiểu nếu bàng quang đầy, vì điều này có thể ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp.

Bước 2: Tư thế ngồi đúng

• • Ngồi thẳng, lưng tựa vào ghế.
  • Hai chân đặt vuông góc xuống sàn, không vắt chéo chân.
  • Tay để lên bàn ngang mức tim.

Bước 3: Quấn vòng bít

• • Dùng vòng bít đúng kích thước, quấn quanh bắp tay trần.
  • Đặt vòng bít cách khuỷu tay khoảng 2 – 3 cm.
  • Vòng bít phải nằm ngang tim và không quá lỏng hay chật.

Bước 4: Tiến hành đo

• • Bấm nút khởi động máy đo và giữ yên cơ thể.
  • Không nói chuyện, không cử động trong quá trình đo.
  • Ghi lại kết quả và thời gian đo.

Bước 5: Lặp lại (nếu cần)

• • Đo 2 – 3 lần, cách nhau khoảng 1 – 2 phút.

  • Lấy trung bình kết quả các lần đo để đảm bảo độ chính xác.

Đo huyết áp tại nhà khá thuận tiện nhưng cần đảm bảo độ chính xác

Khi nào nên đo huyết áp?

• • Buổi sáng: Sau khi ngủ dậy khoảng 30 phút, chưa ăn sáng, chưa uống thuốc điều trị.
  • Buổi tối: Trước khi đi ngủ, nghỉ ngơi thư giãn ít nhất 30 phút.
  • Trường hợp đặc biệt: Khi cảm thấy chóng mặt, đau đầu, khó chịu, hồi hộp, nên đo huyết áp để kiểm tra.

Đối với người đang điều trị tăng huyết áp, nên đo 2 lần mỗi ngày (sáng và tối). Người bình thường cũng nên đo huyết áp định kỳ ít nhất 1 – 2 lần/tuần để theo dõi tình trạng sức khỏe.

Lưu ý thêm để đảm bảo kết quả chính xác

• • Duy trì sổ theo dõi huyết áp để ghi chép và đối chiếu với bác sĩ.
  • Không tự ý điều chỉnh liều thuốc dựa trên một lần đo sai lệch.
  • Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu chỉ số huyết áp thường xuyên dao động quá lớn.

Đo huyết áp là việc đơn giản nhưng nếu thực hiện sai cách, bạn sẽ nhận được những con số sai lệch, dẫn đến những hệ quả đáng tiếc trong việc đánh giá và điều trị bệnh lý tim mạch. Đặc biệt, trong bối cảnh bệnh tăng huyết áp ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc nắm rõ cách đo huyết áp đúng chuẩn và tránh những sai lầm phổ biến là vô cùng cần thiết.

Hãy xem việc đo huyết áp như một phần không thể thiếu trong quá trình chăm sóc sức khỏe hàng ngày. Một chỉ số chính xác sẽ giúp bạn và bác sĩ có được cái nhìn đúng đắn để đưa ra các quyết định kịp thời và phù hợp, bảo vệ trái tim của bạn luôn khỏe mạnh và bền bỉ theo thời gian.