Mùa lạnh thường là thời điểm khiến hệ hô hấp của con người trở nên nhạy cảm và dễ bị tổn thương nhất. Sự thay đổi nhiệt độ, độ ẩm không khí thấp, kết hợp với khói bụi và vi khuẩn tích tụ trong môi trường khiến các bệnh liên quan đến đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng, cảm cúm, viêm xoang… gia tăng rõ rệt. Trong bối cảnh đó, việc vệ sinh mũi – miệng đúng cách trở thành một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân, ngăn ngừa sự xâm nhập của virus và vi khuẩn.
Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức chi tiết về lợi ích của việc vệ sinh mũi – miệng, các bước thực hiện đúng cách, các sai lầm cần tránh cũng như những lưu ý quan trọng để đảm bảo sức khỏe hô hấp trong mùa lạnh.
Tại sao cần vệ sinh mũi – miệng đúng cách trong mùa lạnh?
Mũi và miệng là hai cửa ngõ chính dẫn vào cơ thể, nơi tiếp xúc trực tiếp với không khí, vi khuẩn, virus và các chất gây dị ứng trong môi trường. Trong điều kiện thời tiết lạnh và hanh khô, lớp niêm mạc tại đây thường bị khô rát, mất độ ẩm, giảm khả năng chống lại tác nhân gây hại.
Khi vệ sinh mũi – miệng đúng cách, bạn sẽ:
-
- Loại bỏ bụi bẩn, dịch nhầy, vi khuẩn, virus tích tụ trong khoang mũi – họng.
- Giữ ẩm cho niêm mạc mũi, giúp mũi hoạt động hiệu quả hơn trong việc lọc không khí.
- Ngăn ngừa các bệnh lý về đường hô hấp trên như viêm mũi, viêm họng, cảm cúm, viêm xoang.
- Hỗ trợ quá trình hồi phục nếu đang mắc bệnh về tai – mũi – họng.
- Cải thiện hơi thở và giúp khoang miệng sạch sẽ, ngăn mùi hôi miệng.
Với trẻ em, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch yếu hoặc có tiền sử bệnh hô hấp, việc vệ sinh mũi miệng hàng ngày lại càng quan trọng hơn trong việc phòng bệnh.
Lợi ích của việc vệ sinh mũi – miệng hàng ngày
Thực hiện vệ sinh mũi – miệng thường xuyên và đúng cách mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho sức khỏe:
-
- Phòng tránh lây nhiễm virus đường hô hấp: Virus cúm, virus corona (gây COVID-19), adenovirus… thường xâm nhập qua đường mũi – miệng. Làm sạch vùng này giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Hạn chế tình trạng viêm xoang và viêm mũi dị ứng: Vệ sinh mũi giúp loại bỏ tác nhân dị ứng và giảm ứ đọng dịch nhầy – nguyên nhân gây viêm xoang.
- Giữ ẩm và bảo vệ lớp niêm mạc mũi: Giúp giảm cảm giác khô rát, khó chịu khi thời tiết hanh khô hoặc khi sử dụng máy điều hòa thường xuyên.
- Ngăn ngừa mùi hôi miệng, viêm họng, sâu răng: Súc miệng đúng cách giúp loại bỏ vi khuẩn gây hại trong khoang miệng, giữ cho hơi thở thơm mát.
- Giúp quá trình điều trị bệnh hiệu quả hơn: Với những người đang bị cảm cúm, viêm họng, viêm xoang, việc vệ sinh mũi miệng hỗ trợ loại bỏ dịch nhầy, thúc đẩy quá trình hồi phục.
Hướng dẫn cách vệ sinh mũi đúng cách tại nhà
Dụng cụ cần chuẩn bị
-
- Dung dịch nước muối sinh lý 0.9% (mua tại hiệu thuốc hoặc tự pha theo đúng tỷ lệ).
- Bình rửa mũi chuyên dụng hoặc xilanh 10 – 20ml (không có kim).
- Khăn mềm sạch hoặc giấy lau.
Cách rửa mũi bằng nước muối
Bước 1: Chuẩn bị tư thế
-
- Đứng hoặc ngồi nghiêng đầu sang một bên (trên bồn rửa mặt).
- Một bên mũi hướng xuống dưới, miệng hơi hé mở.
Bước 2: Tiến hành rửa mũi
-
- Dùng bình rửa hoặc xilanh bơm nước muối nhẹ nhàng vào bên mũi phía trên.
- Nước muối sẽ đi qua hốc mũi và chảy ra bên kia cùng chất bẩn.
- Lặp lại thao tác với bên mũi còn lại.
Bước 3: Làm sạch mũi sau khi rửa
-
- Xì nhẹ để đẩy phần dung dịch còn lại và dịch nhầy ra ngoài.
- Lau sạch mũi bằng khăn giấy.
- Không xì mạnh gây tổn thương tai hoặc mũi.
Lưu ý khi rửa mũi
-
- Chỉ sử dụng nước muối sinh lý chuẩn, không dùng nước máy chưa tiệt trùng.
- Không rửa mũi ngay sau khi ăn hoặc khi vừa ngủ dậy.
- Không rửa mũi quá 2 – 3 lần/ngày để tránh làm khô niêm mạc mũi.
- Dụng cụ rửa mũi cần được vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần sử dụng.
Hướng dẫn vệ sinh miệng đúng cách
Đánh răng đều đặn
-
- Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, buổi sáng và buổi tối trước khi ngủ.
- Sử dụng bàn chải có lông mềm, kem đánh răng chứa fluoride.
- Thay bàn chải sau mỗi 3 tháng hoặc khi lông bàn chải bị tòe.
Súc miệng bằng nước muối
-
- Súc miệng bằng nước muối sinh lý sau khi đánh răng hoặc sau khi ăn.
- Có thể sử dụng nước muối tự pha (1 thìa cà phê muối với 500ml nước ấm).
- Mỗi lần súc trong 30 giây, không nuốt dung dịch.
Dùng chỉ nha khoa hoặc bàn chải kẽ
-
- Làm sạch mảng bám giữa các kẽ răng – nơi bàn chải không chạm tới được.
- Thực hiện ít nhất 1 lần/ngày, đặc biệt vào buổi tối.
Vệ sinh lưỡi
-
- Dùng dụng cụ cạo lưỡi hoặc mặt sau của bàn chải đánh răng để làm sạch lưỡi.
- Thực hiện nhẹ nhàng từ trong ra ngoài để loại bỏ vi khuẩn gây hôi miệng.
Những sai lầm phổ biến khi vệ sinh mũi – miệng
Xịt rửa mũi quá mạnh hoặc quá thường xuyên
Việc xịt mạnh hoặc rửa mũi quá nhiều lần mỗi ngày có thể gây tổn thương lớp niêm mạc, khiến mũi dễ bị kích ứng, thậm chí chảy máu mũi hoặc khô rát kéo dài.
Sử dụng nước máy không đun sôi để rửa mũi
Nước máy có thể chứa vi khuẩn, chất gây hại nếu không được đun sôi và tiệt trùng đúng cách. Chỉ nên sử dụng nước muối sinh lý đóng chai hoặc nước đun sôi để nguội pha đúng tỷ lệ.
Không vệ sinh dụng cụ rửa mũi, bàn chải đúng cách
Dụng cụ rửa mũi và bàn chải đánh răng nếu không được làm sạch và thay định kỳ có thể trở thành ổ vi khuẩn gây hại cho mũi – miệng.
Súc miệng quá nhanh, chưa đủ thời gian
Nhiều người chỉ súc miệng trong vài giây rồi nhổ ra, không đủ để tiêu diệt vi khuẩn. Nên súc ít nhất 30 giây mỗi lần.
Đối tượng nên đặc biệt chú ý vệ sinh mũi – miệng mùa lạnh
-
- Trẻ em: Hệ miễn dịch còn yếu, dễ mắc các bệnh về mũi họng.
- Người cao tuổi: Niêm mạc mũi miệng dễ khô, hệ miễn dịch suy giảm.
- Người bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang mãn tính: Cần vệ sinh thường xuyên để ngăn bệnh tái phát.
- Người tiếp xúc môi trường ô nhiễm, khói bụi, hóa chất: Vệ sinh giúp loại bỏ các chất độc hại bám vào mũi, miệng.
- Người bị cảm cúm, viêm họng: Vệ sinh giúp làm sạch vi khuẩn, đẩy nhanh quá trình hồi phục.
Kết hợp vệ sinh mũi – miệng với các biện pháp bảo vệ sức khỏe khác
Để đạt hiệu quả phòng bệnh cao nhất trong mùa lạnh, bạn nên kết hợp các biện pháp sau cùng với việc vệ sinh mũi – miệng:
-
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, mũi, tai khi ra ngoài trời lạnh.
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc khi tiếp xúc môi trường ô nhiễm.
- Tăng cường dinh dưỡng, bổ sung vitamin C, kẽm để nâng cao sức đề kháng.
- Ngủ đủ giấc, luyện tập thể thao đều đặn.
- Hạn chế sờ tay lên mũi – miệng, thường xuyên rửa tay sạch sẽ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu sau khi vệ sinh mũi miệng đúng cách nhưng bạn vẫn gặp các triệu chứng dưới đây, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn:
-
- Nghẹt mũi, chảy mũi kéo dài trên 7 ngày không thuyên giảm.
- Đau nhức mũi, mặt hoặc có dấu hiệu viêm xoang nặng.
- Viêm họng, ho kéo dài kèm sốt cao.
- Chảy dịch mũi màu xanh, vàng kèm mùi hôi.
- Có dấu hiệu khó thở, tức ngực.
Vệ sinh mũi – miệng đúng cách trong mùa lạnh không chỉ giúp bạn tránh được các bệnh lý đường hô hấp phổ biến mà còn là nền tảng bảo vệ sức khỏe tổng thể một cách chủ động, hiệu quả và tiết kiệm. Đây là thói quen nhỏ nhưng mang lại lợi ích lớn nếu được duy trì đều đặn, đúng phương pháp.
