Uống nước đá có thực sự gây viêm họng không?

Trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là ở những quốc gia có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam, việc uống nước đá đã trở thành một thói quen phổ biến giúp giải nhiệt và tạo cảm giác sảng khoái. Tuy nhiên, rất nhiều người – đặc biệt là các bậc phụ huynh – lại tin rằng việc uống nước lạnh là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến viêm họng, cảm lạnh, hoặc các bệnh đường hô hấp khác. Vậy điều này có thực sự đúng về mặt khoa học không?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa việc uống nước đá và bệnh viêm họng, từ đó có cái nhìn chính xác hơn để chăm sóc sức khỏe cá nhân và gia đình một cách hiệu quả.

Viêm họng là gì? Những nguyên nhân phổ biến gây viêm họng

Viêm họng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở niêm mạc họng, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Biểu hiện thường gặp gồm đau rát cổ họng, khô họng, nuốt vướng, ho khan hoặc ho có đờm, có thể kèm theo sốt nhẹ hoặc sốt cao.

Các nguyên nhân phổ biến gây viêm họng

• • Nhiễm virus: Là nguyên nhân hàng đầu, chiếm khoảng 80-90% các trường hợp viêm họng (ví dụ: cảm cúm, cảm lạnh, virus hợp bào hô hấp).
  • Nhiễm vi khuẩn: Phổ biến nhất là liên cầu khuẩn nhóm A – nguyên nhân chính của viêm họng mủ.
  • Dị ứng: Phấn hoa, bụi mịn, khói thuốc, nấm mốc có thể gây viêm họng do kích ứng.
  • Không khí khô, ô nhiễm: Khi không khí quá khô hoặc bị ô nhiễm, niêm mạc họng dễ bị tổn thương.
  • Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, nói nhiều, hò hét lớn, ăn thức ăn cay nóng hoặc quá lạnh có thể làm tổn thương cổ họng.

Từ đó, chúng ta có thể thấy rằng viêm họng có nhiều nguyên nhân khác nhau, không đơn thuần chỉ do việc uống nước đá.

Uống nước đá có thực sự gây viêm họng không?

Quan điểm phổ biến trong dân gian

Nhiều người cho rằng khi uống nước đá, nhiệt độ lạnh sẽ khiến niêm mạc họng bị “sốc nhiệt”, từ đó gây ra viêm họng. Điều này dẫn đến thói quen kiêng hoàn toàn nước lạnh, đặc biệt là với trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Tuy nhiên, khoa học hiện đại lại có những phân tích và góc nhìn khác.

Góc nhìn khoa học

Theo các nghiên cứu y học, uống nước đá không phải là nguyên nhân trực tiếp gây viêm họng. Thay vào đó, viêm họng chủ yếu là do vi khuẩn và virus tấn công khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc niêm mạc họng bị tổn thương.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là uống nước đá hoàn toàn vô hại.

Nhiệt độ quá lạnh có thể khiến các mao mạch ở vùng họng bị co lại đột ngột, làm giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc. Trong trường hợp cơ thể đang mệt mỏi, sức đề kháng yếu, việc uống nước đá có thể tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn, virus xâm nhập và gây viêm họng.

Nói cách khác, uống nước đá không trực tiếp gây viêm họng, nhưng có thể làm tăng nguy cơ nếu bạn đang trong trạng thái cơ thể không khỏe mạnh.

Những trường hợp nên hạn chế hoặc tránh uống nước đá

Mặc dù nước đá không trực tiếp gây viêm họng, nhưng không phải ai cũng nên uống nước đá một cách tùy tiện. Dưới đây là những đối tượng nên hạn chế:

• • Người có tiền sử viêm họng mãn tính: Ở những người đã từng bị viêm họng tái đi tái lại nhiều lần, niêm mạc họng thường yếu hơn bình thường. Việc uống nước đá có thể khiến triệu chứng viêm bùng phát trở lại.
  • Người đang bị cảm lạnh, sốt, ho: Khi cơ thể đang bị nhiễm bệnh, hệ miễn dịch bị suy giảm. Uống nước lạnh lúc này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe.
  • Trẻ nhỏ và người cao tuổi: Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện, trong khi người già lại có sức đề kháng yếu. Do đó, cả hai đối tượng này nên hạn chế uống nước đá để tránh các bệnh lý hô hấp.
  • Người có vấn đề về răng miệng: Nước lạnh có thể khiến tình trạng ê buốt răng nặng hơn, đồng thời làm tăng nguy cơ viêm nướu nếu vệ sinh răng miệng kém.

Lợi ích tiềm năng khi sử dụng nước lạnh/nước đá đúng cách

Không thể phủ nhận rằng uống nước đá mang lại cảm giác dễ chịu, đặc biệt trong những ngày nắng nóng. Nếu sử dụng hợp lý, nước lạnh cũng có những lợi ích nhất định:

• • Giúp hạ nhiệt nhanh chóng: Nước lạnh giúp làm mát cơ thể tức thì, giảm nguy cơ sốc nhiệt khi trời nóng, đặc biệt sau khi vận động thể thao.
  • Tăng cường trao đổi chất: Một số nghiên cứu cho rằng uống nước lạnh có thể kích thích quá trình trao đổi chất, hỗ trợ giảm cân nhẹ nhàng nếu kết hợp với chế độ ăn uống khoa học.
  • Giúp cải thiện hiệu suất tập luyện: Uống một lượng nhỏ nước mát trong lúc tập thể thao có thể giúp cải thiện hiệu suất vận động, tăng sức bền và giảm cảm giác mệt mỏi.

Tuy nhiên, cần lưu ý là không nên uống quá lạnh, quá nhiều trong một lần, nhất là khi cơ thể đang nóng hoặc mồ hôi ra nhiều.

Các sai lầm phổ biến khi sử dụng nước đá và cách khắc phục

Sai lầm 1: Uống nước đá khi đang ra nhiều mồ hôi

Khi cơ thể đang nóng hoặc vừa hoạt động mạnh, các mạch máu giãn nở. Việc uống nước quá lạnh lúc này có thể gây co mạch đột ngột, ảnh hưởng đến huyết áp, hệ tiêu hóa, thậm chí có thể gây sốc nhiệt.

Cách khắc phục: Hãy nghỉ ngơi vài phút, để cơ thể nguội bớt rồi mới uống nước mát.

Sai lầm 2: Cho trẻ nhỏ uống nước đá thường xuyên

Trẻ nhỏ thường chưa biết cách nhận biết lạnh hay khó chịu ở họng, nhưng cha mẹ lại dễ nuông chiều. Việc này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp lâu dài.

Cách khắc phục: Hạn chế cho trẻ dùng nước quá lạnh; nếu dùng thì nên để đá tan hoàn toàn, nước ở nhiệt độ mát vừa phải.

Sai lầm 3: Dùng đá viên không hợp vệ sinh

Nhiều nơi sử dụng nước không đảm bảo để làm đá viên, chứa vi khuẩn, kim loại nặng hoặc các chất gây hại khác.

Cách khắc phục: Ưu tiên sử dụng đá tự làm tại nhà bằng nước lọc, hoặc đá đóng gói rõ nguồn gốc.

Cách bảo vệ cổ họng khi thời tiết thay đổi hoặc khi dùng nước lạnh

Dù có uống nước đá hay không, việc chăm sóc họng đúng cách luôn là điều quan trọng để phòng tránh các bệnh lý hô hấp:

• • Giữ ấm vùng cổ họng trong thời tiết lạnh hoặc khi ngồi trong phòng điều hòa lâu.
  • Uống đủ nước mỗi ngày, tốt nhất là nước ấm nhẹ.
  • Tránh thực phẩm quá cay, quá nóng hoặc quá lạnh.
  • Vệ sinh răng miệng đúng cách, súc miệng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày.
  • Tăng cường miễn dịch bằng chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, giàu vitamin C và kẽm.
  • Tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức đề kháng.

Uống nước đá có gây viêm họng không?

Câu trả lời là: Uống nước đá không phải là nguyên nhân trực tiếp gây viêm họng, nhưng có thể là yếu tố nguy cơ trong một số điều kiện nhất định, đặc biệt khi cơ thể đang suy yếu hoặc hệ miễn dịch không hoạt động hiệu quả.

Việc uống nước đá nên được cân nhắc và sử dụng hợp lý, không nên tuyệt đối kiêng khem nếu không có chỉ định y tế. Điều quan trọng là cần lắng nghe cơ thể, giữ ấm đúng lúc, tăng cường đề kháng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.