Hệ tuần hoàn là mạng lưới vận chuyển máu đi khắp cơ thể, mang theo oxy và chất dinh dưỡng đến nuôi dưỡng từng tế bào, đồng thời loại bỏ chất thải. Khi hệ tuần hoàn hoạt động không hiệu quả, máu không đến được các cơ quan quan trọng như não, tim, thận hay chân tay đúng lúc và đủ lượng, dẫn đến hàng loạt rối loạn trong cơ thể, tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ, suy nội tạng, thậm chí tử vong.
Tuần hoàn máu kém không phải là bệnh lý riêng biệt mà là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe nền tảng. Bài viết sau sẽ giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu của tuần hoàn máu kém, hiểu rõ nguyên nhân và đưa ra những giải pháp cải thiện hiệu quả, bền vững.
Tuần hoàn máu kém là gì?
Tuần hoàn máu là quá trình máu được tim bơm đi qua các mạch máu để vận chuyển oxy, hormone, dưỡng chất đến từng tế bào và mang chất thải về cơ quan bài tiết. Khi tuần hoàn máu kém, nghĩa là máu không lưu thông tốt đến các bộ phận trong cơ thể, gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ ở mô, tổn thương tế bào và mất cân bằng chức năng của cơ quan.
Hệ quả của tuần hoàn máu kém không xảy ra tức thì mà âm thầm tiến triển theo thời gian. Khi không được khắc phục kịp thời, nó có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như đột quỵ não, nhồi máu cơ tim, hoại tử chi, suy thận, suy gan…
Dấu hiệu nhận biết tuần hoàn máu kém
Tuần hoàn máu kém thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng nếu để ý, bạn sẽ thấy cơ thể có những thay đổi sau:
-
- Tay chân lạnh, tê bì, khó giữ ấm: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Khi máu không lưu thông đến chi thể, lòng bàn tay, bàn chân sẽ trở nên lạnh dù nhiệt độ môi trường không thấp. Cảm giác tê bì, châm chích thường xảy ra, nhất là khi ngồi lâu, đứng lâu hoặc vào ban đêm.
Tay chân lạnh ngắt là biểu hiện của tuần hoàn máu kém
-
- Hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi: Máu lên não không đủ sẽ gây ra hiện tượng thiếu oxy não, khiến bạn cảm thấy choáng váng, mất thăng bằng, kèm theo giảm khả năng tập trung, hay quên, suy giảm trí nhớ.
- Da xanh xao, nhợt nhạt: Khi máu tuần hoàn yếu, da không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất, dẫn đến sắc tố da nhợt nhạt, khô ráp, đặc biệt là vùng mặt, môi, đầu ngón tay.
- Đau đầu, nhức mỏi vai gáy: Cơ bắp và thần kinh vùng cổ gáy rất nhạy cảm với tình trạng thiếu máu. Tuần hoàn máu kém sẽ gây co cứng cơ, đau nhức kéo dài vùng cổ, vai, lưng.
- Phù nề chi dưới: Khi máu không được bơm trở lại tim hiệu quả, dịch sẽ ứ đọng ở phần thấp của cơ thể như bàn chân, mắt cá chân, gây sưng phù, nặng chân, khó đi lại.
- Dễ lạnh bụng, tiêu hóa kém: Dạ dày, ruột cũng cần máu để tiêu hóa và hấp thu. Khi máu đến kém, bạn sẽ dễ bị lạnh bụng, khó tiêu, đầy hơi, ăn uống kém ngon.
- Rối loạn chức năng sinh lý: Tuần hoàn máu kém ảnh hưởng đến hệ sinh dục, gây rối loạn cương ở nam giới, giảm ham muốn và rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới.
Nguyên nhân gây tuần hoàn máu kém
-
- Bệnh tim mạch: Suy tim, bệnh mạch vành, hẹp van tim, rối loạn nhịp tim… làm giảm khả năng bơm máu, dẫn đến máu không đủ lưu thông trong hệ thống mạch.
- Xơ vữa động mạch: Khi thành mạch máu bị xơ vữa do mỡ máu cao, cholesterol xấu tích tụ, lòng mạch bị hẹp hoặc tắc, khiến lưu lượng máu giảm, tuần hoàn chậm chạp.
- Huyết áp thấp hoặc cao không kiểm soát: Huyết áp thấp khiến máu không đủ lực để đi xa. Ngược lại, huyết áp cao làm mạch máu bị tổn thương, lâu dài gây suy giảm chức năng tuần hoàn.
- Tiểu đường: Đường huyết cao gây tổn thương thành mạch, làm giảm độ đàn hồi của mạch máu, gây hẹp mạch, rối loạn lưu thông máu.
- Thói quen sống thiếu khoa học
-
-
- Ngồi lâu, ít vận động
- Hút thuốc lá, uống rượu
- Ăn uống không lành mạnh, thừa cholesterol
- Thiếu ngủ, căng thẳng kéo dài
- Tuổi tác và mãn kinh: Người cao tuổi thường có hệ tim mạch và thần kinh suy yếu. Phụ nữ sau mãn kinh mất dần estrogen – hormone giúp bảo vệ mạch máu, làm tăng nguy cơ tuần hoàn kém.
-
Tuần hoàn máu kém có thể gây đột quỵ như thế nào?
Tuần hoàn máu kém làm giảm lưu lượng máu lên não, từ đó:
-
- Tăng nguy cơ hình thành cục máu đông
- Làm thiếu oxy não tạm thời hoặc kéo dài
- Gây tổn thương thành mạch não, tạo điều kiện cho vỡ mạch hoặc tắc mạch
Nếu không được xử lý, đây chính là nguyên nhân trực tiếp gây đột quỵ não (tai biến mạch máu não) – một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu hiện nay.
Giải pháp cải thiện tuần hoàn máu kém an toàn, hiệu quả
Thay đổi lối sống, thói quen sinh hoạt
-
- Tăng cường vận động: đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe từ 30 phút/ngày
- Ngủ đủ giấc, ngủ sớm, tránh căng thẳng
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, cafein
- Uống đủ nước: ít nhất 1.5–2 lít/ngày giúp máu loãng hơn và dễ lưu thông
Ăn uống hỗ trợ tuần hoàn máu
Ưu tiên thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, giúp tăng cường sức bền thành mạch và lưu thông máu tốt hơn:
-
- Cá béo: cá hồi, cá thu chứa omega-3
- Rau xanh, trái cây: cải bó xôi, bông cải, lựu, cam, dâu
- Các loại hạt: óc chó, hạnh nhân, hạt lanh
- Tỏi, gừng, nghệ: giúp giãn mạch và chống viêm
- Yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt: cung cấp chất xơ, giảm mỡ máu
Hạn chế thức ăn mặn, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn và đường tinh luyện.
Ăn uống khoa học là cách giảm tình trạng hệ tuần hoàn máu kém
Xoa bóp, bấm huyệt và ngâm chân
-
- Xoa bóp tay chân nhẹ nhàng giúp máu lưu thông tốt hơn
- Ngâm chân với nước ấm pha gừng hoặc muối mỗi tối để kích thích huyệt đạo
- Có thể sử dụng các loại tinh dầu thiên nhiên như oải hương, bạc hà để tăng hiệu quả thư giãn
Kiểm soát các bệnh lý nền
-
- Kiểm tra huyết áp, đường huyết, mỡ máu định kỳ
- Tuân thủ điều trị nếu đang có bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa
- Không tự ý ngưng thuốc khi chưa có chỉ định
Sử dụng sản phẩm hỗ trợ nếu cần thiết
Một số thực phẩm chức năng chứa chiết xuất từ thảo dược như ginkgo biloba, đan sâm, xuyên khung, hồng hoa, tỏi đen… có tác dụng hỗ trợ lưu thông máu và bảo vệ mạch máu. Tuy nhiên, cần lựa chọn sản phẩm uy tín và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn gặp các dấu hiệu sau, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra tuần hoàn máu:
-
- Tê bì tay chân kéo dài, không rõ nguyên nhân
- Da tái xanh, lạnh run thường xuyên
- Đau đầu dữ dội, hay quên, chóng mặt
- Sưng phù chân tay không giảm khi nghỉ ngơi
- Đã có tiền sử đột quỵ, nhồi máu cơ tim
Việc phát hiện sớm và xử lý kịp thời là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng do tuần hoàn máu kém gây ra.
Tuần hoàn máu kém là “kẻ thù thầm lặng” vì tiến triển âm thầm nhưng lại có thể gây hậu quả nặng nề như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy nội tạng. Vì vậy, chủ động nhận diện sớm dấu hiệu, thay đổi lối sống lành mạnh, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe mạch máu và cả cơ thể.
Hãy lắng nghe cơ thể, quan tâm đến từng dấu hiệu nhỏ như tay chân lạnh, mỏi mệt, đau đầu… bởi đó có thể là lời cảnh báo sớm cho một nguy cơ lớn đang âm thầm hình thành. Cải thiện tuần hoàn máu là đang bảo vệ chính sự sống của bạn – hãy bắt đầu từ hôm nay.
