Dấu Hiệu Thiếu Máu Não Và Khi Nào Cần Đến Bác Sĩ

Thiếu máu não là một tình trạng ngày càng phổ biến trong cuộc sống hiện đại, đặc biệt ở người trung niên, cao tuổi và cả những người trẻ phải làm việc căng thẳng, thức khuya thường xuyên. Mặc dù không phải lúc nào cũng nghiêm trọng, nhưng nếu không được nhận biết và xử lý kịp thời, thiếu máu não có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có đột quỵ não.

Vậy dấu hiệu nào cho thấy bạn có thể đang bị thiếu máu não? Khi nào tình trạng này cần được can thiệp y tế? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết giúp bạn hiểu rõ hơn về thiếu máu não, nhận biết các triệu chứng sớm, nguyên nhân gây bệnh và hướng xử trí hiệu quả.

Thiếu máu não là gì?

Thiếu máu não, hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não, là tình trạng lượng máu lưu thông lên não không đủ để đáp ứng nhu cầu oxy và dưỡng chất của các tế bào thần kinh. Điều này gây ra rối loạn chức năng não bộ, ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng tập trung, sự thăng bằng và nhiều chức năng khác.

Thiếu máu não có thể xảy ra đột ngột hoặc kéo dài mạn tính. Nếu kéo dài, các tế bào não có thể bị tổn thương vĩnh viễn, làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não (đột quỵ), sa sút trí tuệ và các bệnh lý thần kinh khác.

Nguyên nhân gây thiếu máu não

Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp phòng ngừa và điều trị thiếu máu não hiệu quả hơn. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• • Xơ vữa động mạch: Là nguyên nhân hàng đầu, khiến lòng mạch bị thu hẹp, giảm lưu lượng máu lên não.
  • Huyết áp thấp kéo dài: Làm giảm áp lực bơm máu từ tim đến não.
  • Thoái hóa đốt sống cổ: Chèn ép động mạch đốt sống, gây giảm tưới máu lên não.
  • Rối loạn nhịp tim hoặc bệnh tim mạch: Ảnh hưởng đến khả năng bơm máu hiệu quả của tim.
  • Làm việc căng thẳng, thức khuya: Gây rối loạn thần kinh thực vật, ảnh hưởng đến tuần hoàn não.
  • Thiếu máu toàn thân: Như trong trường hợp thiếu sắt, mất máu mạn tính…
  • Tăng mỡ máu, tiểu đường: Gây tổn thương mạch máu nhỏ trong não.
  • Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, lối sống ít vận động: Tăng nguy cơ rối loạn tuần hoàn máu não.

Dấu hiệu thiếu máu não thường gặp

Các triệu chứng của thiếu máu não rất đa dạng và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên gặp phải những dấu hiệu dưới đây, hãy nghĩ đến khả năng thiếu máu lên não:

• • Đau đầu thường xuyên: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau đầu có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường tập trung ở vùng trán, đỉnh đầu hoặc sau gáy. Đau đầu do thiếu máu não thường kéo dài, kèm cảm giác nặng đầu, choáng váng.
  • Chóng mặt, hoa mắt: Cảm giác quay cuồng, mất thăng bằng khi thay đổi tư thế (đứng lên, ngồi xuống) là dấu hiệu cho thấy não không được cung cấp đủ máu trong thời điểm đó.
  • Mất ngủ, ngủ không sâu giấc: Thiếu máu não ảnh hưởng đến chức năng điều hòa giấc ngủ của hệ thần kinh trung ương. Người bệnh thường khó vào giấc, ngủ chập chờn, dễ tỉnh giấc giữa đêm.
  • Suy giảm trí nhớ, khó tập trung: Đây là biểu hiện rõ rệt khi máu lên não không đủ. Người bệnh dễ quên, hay nhầm lẫn, giảm khả năng ghi nhớ, đặc biệt là các chi tiết mới xảy ra.
  • Tê bì chân tay: Cảm giác như kiến bò, tê rần đầu ngón tay hoặc chân, đặc biệt vào buổi sáng sau khi thức dậy, có thể là dấu hiệu của tuần hoàn máu kém đến các dây thần kinh ngoại vi.
  • Mệt mỏi, uể oải kéo dài: Thiếu máu não làm giảm năng lượng và hiệu suất hoạt động của cơ thể. Người bệnh dễ cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống ngay cả khi nghỉ ngơi đầy đủ.
  • Rối loạn thăng bằng, dễ té ngã: Nếu tình trạng thiếu máu não nặng, có thể xuất hiện biểu hiện đi đứng loạng choạng, mất phương hướng, dễ bị té ngã, đặc biệt ở người cao tuổi.
  • Ù tai, giảm thính lực: Tuần hoàn máu kém đến tai trong cũng gây ảnh hưởng đến chức năng thính giác. Người bệnh có thể bị ù tai, nghe kém, khó nghe âm thanh nhỏ.
  • Nhìn mờ thoáng qua: Giảm tưới máu lên vùng thị giác của não có thể khiến người bệnh bị nhìn mờ tạm thời, đặc biệt khi thay đổi tư thế đột ngột.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Không phải ai bị đau đầu, chóng mặt cũng là thiếu máu não. Tuy nhiên, nếu bạn gặp một trong những tình huống dưới đây, hãy đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm:

• • Triệu chứng kéo dài hoặc lặp đi lặp lại: Nếu tình trạng đau đầu, chóng mặt, mất ngủ… kéo dài trên 1–2 tuần hoặc tái diễn nhiều lần trong tháng, cần đi khám để tìm nguyên nhân chính xác.
  • Có yếu tố nguy cơ tim mạch: Nếu bạn có tiền sử cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch hoặc bệnh tim mạch, thì khả năng thiếu máu não cao hơn bình thường.
  • Xuất hiện các dấu hiệu thần kinh nghiêm trọng: Dấu hiệu như nói ngọng, yếu liệt một bên người, nhìn đôi, lú lẫn, co giật… là biểu hiện nặng, có thể báo hiệu đột quỵ. Cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay.
  • Người cao tuổi có triệu chứng suy giảm nhận thức: Nếu người lớn tuổi trong gia đình có biểu hiện hay quên, lẫn lộn, mất định hướng… hãy nghĩ đến nguy cơ thiếu máu não mạn tính gây sa sút trí tuệ.

Các phương pháp chẩn đoán thiếu máu não

Để xác định chính xác tình trạng thiếu máu não, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:

• • Khám lâm sàng thần kinh: Đánh giá phản xạ, cảm giác, khả năng phối hợp vận động.
  • Đo huyết áp, mạch, điện tim: Kiểm tra hệ tim mạch.
  • Siêu âm Doppler mạch cảnh: Đánh giá lưu lượng máu lên não.
  • Chụp MRI/MRA sọ não: Phát hiện vùng não thiếu máu hoặc tổn thương.
  • Xét nghiệm máu: Kiểm tra tình trạng mỡ máu, đường huyết, chức năng gan thận…

Cách điều trị và cải thiện thiếu máu não

Việc điều trị thiếu máu não phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Một số hướng điều trị phổ biến:

Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ

• • Thuốc giãn mạch: Tăng lưu lượng máu đến não.
  • Thuốc bổ thần kinh, tăng tuần hoàn não: Ginkgo biloba, piracetam, citicoline…
  • Thuốc điều trị nguyên nhân: Hạ huyết áp, giảm mỡ máu, điều hòa nhịp tim…

Lưu ý: Không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định chuyên môn.

Thay đổi lối sống

• • Chế độ ăn uống khoa học: Giàu rau xanh, trái cây, cá béo, hạn chế chất béo bão hòa và muối.
  • Tập thể dục đều đặn: Đi bộ, yoga, đạp xe nhẹ nhàng mỗi ngày để cải thiện tuần hoàn.
  • Ngủ đủ giấc: Ngủ từ 7–8 giờ mỗi đêm, tránh thức khuya.
  • Quản lý căng thẳng: Thiền, thư giãn, tránh làm việc quá sức.
  • Ngưng hút thuốc, hạn chế rượu bia: Bảo vệ thành mạch và hệ thần kinh.

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Trong các trường hợp có rối loạn vận động do thiếu máu não mạn tính, người bệnh có thể cần đến các biện pháp phục hồi chức năng để cải thiện chất lượng sống.

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

Thiếu máu não nếu kéo dài mà không được xử lý sẽ gây nhiều biến chứng nặng nề:

• • Đột quỵ não: Là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể gây tử vong hoặc tàn tật vĩnh viễn.
  • Sa sút trí tuệ mạn tính: Mất khả năng ghi nhớ, giảm chức năng nhận thức.
  • Rối loạn vận động, mất thăng bằng: Dễ té ngã, nguy cơ gãy xương cao.
  • Suy giảm chất lượng cuộc sống: Gây lo âu, trầm cảm, giảm hiệu suất làm việc.

Thiếu máu não là tình trạng sức khỏe không thể xem nhẹ, đặc biệt trong bối cảnh cuộc sống hiện đại nhiều áp lực và thói quen sống thiếu khoa học. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, thăm khám đúng lúc và điều chỉnh lối sống hợp lý chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe não bộ và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Hãy lắng nghe cơ thể và đừng chủ quan với những triệu chứng tưởng chừng như “nhẹ nhàng” như đau đầu, chóng mặt hay mất ngủ. Đôi khi, đó chính là lời cảnh báo đầu tiên của não bộ về một nguy cơ đang tiềm ẩn.