Nhật Bản – quốc gia có tuổi thọ cao hàng đầu thế giới
Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tuổi thọ trung bình của người Nhật hiện nay là khoảng 84 – 85 tuổi, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung toàn cầu. Không những vậy, Nhật Bản còn có tỷ lệ người sống thọ trên 100 tuổi thuộc hàng cao nhất thế giới, đặc biệt tập trung ở tỉnh Okinawa – nơi được mệnh danh là “vùng đất của những người trăm tuổi”.
Điều đáng chú ý là người Nhật không chỉ sống thọ, mà còn sống khỏe, ít phụ thuộc vào thuốc men, thiết bị y tế hay người chăm sóc. Họ duy trì được sức khỏe tốt, trí tuệ minh mẫn và khả năng tự chăm sóc bản thân dù đã ở tuổi xế chiều.
Yếu tố di truyền có phải là bí quyết?
Nhiều người cho rằng sống thọ là do di truyền, nhưng các nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền chỉ đóng khoảng 20 – 30% vào tuổi thọ, còn lại là do lối sống, chế độ ăn uống, môi trường và cách quản lý stress. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu áp dụng đúng phương pháp, ai cũng có thể sống thọ và khỏe mạnh như người Nhật.
Người Nhật sống thọ là nhờ dựa vào lối sống và chế độ ăn uống
Chế độ ăn kiểu Nhật – nền tảng cho một sức khỏe bền vững
Ăn uống cân bằng, ít calo
Người Nhật có khẩu phần ăn ít calo hơn so với nhiều quốc gia khác, nhưng lại rất giàu dưỡng chất. Họ ưu tiên:
-
- Rau củ quả theo mùa
- Cá và hải sản tươi
- Đậu nành và các sản phẩm từ đậu (đậu hũ, miso, natto)
- Ngũ cốc nguyên cám (gạo lứt, lúa mạch)
- Trà xanh
Bữa ăn Nhật thường đơn giản, nhẹ nhàng nhưng đủ chất. Họ tránh xa thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ.
Nguyên tắc “Hara Hachi Bu”
Một trong những bí quyết sống thọ quan trọng của người Nhật, đặc biệt là người Okinawa, là nguyên tắc ăn “Hara Hachi Bu” – tức là chỉ ăn no khoảng 80% nhu cầu. Điều này giúp tránh ăn quá mức, giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa và ngăn ngừa béo phì, tiểu đường.
Ăn chậm, nhai kỹ
Người Nhật ăn uống rất từ tốn, họ nhai kỹ từng miếng, không vừa ăn vừa xem tivi hay sử dụng điện thoại. Cách ăn này giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn và tạo cảm giác no sớm, hỗ trợ kiểm soát cân nặng.
Ưu tiên thực phẩm lên men
Các món ăn như natto, miso, dưa chua Nhật Bản (tsukemono) chứa nhiều lợi khuẩn tốt cho hệ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Đây cũng là một phần lý do giúp người Nhật có hệ tiêu hóa khỏe mạnh và ít bị rối loạn chuyển hóa.
Một món ăn lên men yêu thích của người nhật là natto
Lối sống lành mạnh – nền tảng của sự trường thọ
Không chỉ ăn uống khoa học, người Nhật còn duy trì lối sống lành mạnh, đều đặn và gắn liền với các nguyên tắc kỷ luật trong sinh hoạt hàng ngày.
Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày
Người Nhật thường xuyên đi bộ, đạp xe, làm vườn hay tập các bài thể dục nhẹ nhàng như radio taiso (bài thể dục buổi sáng được phát qua đài từ rất lâu đời). Người lớn tuổi tại Nhật vẫn giữ thói quen vận động hàng ngày, giúp duy trì sự dẻo dai và giảm nguy cơ bệnh tật.
Ngủ đủ giấc, đúng giờ
Người Nhật chú trọng giấc ngủ chất lượng, thường đi ngủ sớm, thức dậy sớm và có giờ giấc sinh hoạt đều đặn. Họ tránh thức khuya, hạn chế tiếp xúc với ánh sáng xanh trước khi ngủ để không làm rối loạn đồng hồ sinh học.
Giữ tâm lý lạc quan, sống tích cực
Stress là một trong những nguyên nhân làm giảm tuổi thọ. Người Nhật, dù sống trong môi trường áp lực cao, vẫn biết cách cân bằng bằng thiền, trà đạo, viết thư tay, chăm sóc cây cảnh hay đơn giản là tận hưởng từng khoảnh khắc cuộc sống theo tinh thần “ichi-go ichi-e” – mỗi khoảnh khắc là duy nhất.
Không lạm dụng thuốc và y tế
Người Nhật ưu tiên phòng bệnh hơn chữa bệnh. Họ thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ, phát hiện bệnh sớm và điều chỉnh lối sống thay vì lệ thuộc vào thuốc tây. Dược liệu tự nhiên và phương pháp dưỡng sinh cũng được ưa chuộng tại Nhật.
Môi trường sống trong lành và cộng đồng hỗ trợ tích cực
Yếu tố môi trường và văn hóa cũng góp phần không nhỏ vào bí quyết sống thọ của người Nhật.
Không khí sạch, môi trường sống an toàn
Nhật Bản là quốc gia nổi tiếng với sự sạch sẽ, quy hoạch đô thị hợp lý, hệ thống xử lý rác thải khoa học và tỷ lệ cây xanh cao. Những yếu tố này giúp người dân có môi trường sống trong lành, hạn chế các bệnh hô hấp, tim mạch…
Văn hóa sống tập thể, kết nối cộng đồng
Người Nhật có tinh thần cộng đồng cao, thường xuyên tổ chức các hoạt động nhóm, tình nguyện, lễ hội địa phương… đặc biệt với người lớn tuổi. Việc cảm thấy mình có ích, được kết nối xã hội giúp họ tránh cảm giác cô đơn và tăng sức khỏe tinh thần.
Tinh thần “Ikigai” – sống có mục tiêu
Một điểm rất đặc biệt trong văn hóa Nhật Bản là khái niệm “Ikigai” – được hiểu là “lý do để sống”. Người Nhật tin rằng mỗi người đều có một sứ mệnh, một đam mê khiến mình cảm thấy hạnh phúc mỗi ngày. Đó có thể là chăm sóc vườn rau, nuôi thú cưng, làm đồ thủ công, hay đơn giản là giúp đỡ người khác.
Tinh thần Ikigai giúp họ sống có định hướng, ít bị căng thẳng và luôn giữ cho tâm hồn trẻ trung, yêu đời – yếu tố quan trọng giúp sống thọ khỏe mạnh.
Tinh thần Ikigai giúp họ sống có định hướng, ít bị căng thẳng và luôn giữ cho tâm hồn trẻ trung, yêu đời
Có thể học theo người Nhật để sống thọ hơn không?
Câu trả lời là có. Mặc dù mỗi người, mỗi quốc gia đều có điều kiện sống khác nhau, nhưng phần lớn bí quyết sống thọ của người Nhật đều bắt nguồn từ những yếu tố mà ai cũng có thể học theo:
-
- Chú trọng bữa ăn hàng ngày, ăn uống điều độ và cân bằng
- Duy trì vận động thường xuyên
- Nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đúng giờ
- Giữ tinh thần tích cực, giảm căng thẳng
- Kết nối xã hội, sống có mục tiêu
- Phòng bệnh chủ động, không lạm dụng thuốc
Việc thay đổi nhỏ mỗi ngày sẽ tạo ra hiệu quả lớn trong dài hạn. Không cần phải sống tại Nhật hay tuân theo mọi thói quen một cách cứng nhắc, bạn chỉ cần điều chỉnh phù hợp với điều kiện và cơ thể của mình.
Gợi ý áp dụng cho người Việt muốn sống thọ, sống khỏe
-
- Ưu tiên nấu ăn tại nhà với thực phẩm tươi, sạch, sử dụng gia vị tự nhiên.
- Giảm muối, đường, chất béo động vật, thay bằng dầu thực vật và cá.
- Tập thể dục mỗi sáng: đi bộ, yoga, khí công, thiền…
- Tắt thiết bị điện tử 30 phút trước khi ngủ, giữ phòng ngủ yên tĩnh, sạch sẽ.
- Tìm cho mình một đam mê hoặc sở thích giúp giải tỏa căng thẳng.
- Định kỳ kiểm tra sức khỏe ít nhất 1 – 2 lần mỗi năm.
- Tham gia các hoạt động cộng đồng, tình nguyện, gặp gỡ bạn bè để duy trì cảm xúc tích cực.
