Người trẻ cũng bị cao huyết áp? Sự thật khiến bạn giật mình

Vậy cao huyết áp ở người trẻ có nguy hiểm không? Vì sao người trẻ cũng có thể mắc bệnh? Và quan trọng nhất, làm thế nào để phát hiện, kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp, hay còn gọi là tăng huyết áp, là tình trạng áp lực của dòng máu lên thành động mạch luôn ở mức cao hơn bình thường trong một thời gian dài. Huyết áp bao gồm hai chỉ số:

• • Huyết áp tâm thu (chỉ số trên): Áp lực khi tim co bóp.
  • Huyết áp tâm trương (chỉ số dưới): Áp lực khi tim thư giãn giữa hai nhịp đập.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), một người được xem là cao huyết áp nếu:

• • Huyết áp tâm thu ≥ 130 mmHg
  • Hoặc huyết áp tâm trương ≥ 80 mmHg

Tình trạng này nếu kéo dài có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận, suy tim.

Người trẻ có thể bị cao huyết áp không?

Câu trả lời là có, và thực tế đang chứng minh điều này ngày càng phổ biến. Theo số liệu từ nhiều nghiên cứu tại Mỹ, Hàn Quốc và cả Việt Nam, tỷ lệ người dưới 40 tuổi mắc cao huyết áp đang có xu hướng tăng mạnh trong 10 năm trở lại đây.

Một nghiên cứu tại Việt Nam ghi nhận khoảng 12 – 15% người trong độ tuổi từ 18 đến 35 đã có chỉ số huyết áp vượt ngưỡng bình thường. Điều đáng nói là phần lớn họ không hề biết mình bị cao huyết áp do bệnh diễn tiến âm thầm, ít biểu hiện rõ rệt.

Tỷ lệ người trẻ mắc cao huyết áp là 12 – 15%

Vì sao người trẻ cũng bị cao huyết áp?

Cao huyết áp ở người trẻ không đơn thuần là yếu tố di truyền. Ngày nay, chính lối sống hiện đại thiếu khoa học đang là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này. Cụ thể:

• • Thói quen ăn uống thiếu lành mạnh
    • Ăn nhiều muối, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh.
    • Uống nhiều nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia.
    • Ít ăn rau xanh, trái cây, thiếu kali và chất xơ – những yếu tố giúp điều hòa huyết áp.
  • Lười vận động: Rất nhiều người trẻ dành phần lớn thời gian ngồi trước máy tính, điện thoại, ít tham gia thể dục thể thao. Lối sống ít vận động không chỉ gây thừa cân mà còn làm giảm chức năng tim mạch.
  • Căng thẳng kéo dài: Áp lực học tập, công việc, tài chính, các mối quan hệ… là những yếu tố khiến người trẻ luôn trong trạng thái lo âu, mất ngủ – góp phần làm tăng huyết áp thông qua cơ chế thần kinh nội tiết.
  • Thiếu ngủ: Ngủ không đủ giấc làm tăng nồng độ hormone cortisol và adrenaline trong cơ thể – hai loại hormone có thể khiến mạch máu co lại và huyết áp tăng cao.
  • Sử dụng chất kích thích: Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, cà phê quá mức hoặc các chất kích thích khác đều gây co mạch, tăng nhịp tim, làm tăng huyết áp.
  • Di truyền và các bệnh nền: Một số người có cơ địa dễ mắc bệnh do tiền sử gia đình có người bị cao huyết áp, hoặc đang mắc các bệnh lý như tiểu đường, rối loạn chuyển hóa, hội chứng chuyển hóa…

Dấu hiệu nhận biết cao huyết áp ở người trẻ

Điều nguy hiểm nhất của cao huyết áp là bệnh diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện khi đã có biến chứng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể cảnh báo sớm:

• • Nhức đầu âm ỉ hoặc từng cơn, nhất là vùng gáy, trán.
  • Chóng mặt, hoa mắt, ù tai.
  • Cảm giác tim đập nhanh, hồi hộp.
  • Khó ngủ, mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
  • Chảy máu cam bất thường.
  • Khó thở nhẹ khi gắng sức.

Nếu có một trong các biểu hiện trên, bạn nên chủ động đo huyết áp tại nhà hoặc đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Biến chứng cao huyết áp ở người trẻ

Dù ở độ tuổi nào, cao huyết áp cũng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời:

• • Đột quỵ: Áp lực máu cao kéo dài có thể làm vỡ mạch máu não hoặc hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn – dẫn đến đột quỵ, liệt nửa người hoặc thậm chí tử vong.
  • Nhồi máu cơ tim: Cao huyết áp làm tổn thương mạch vành – mạch máu nuôi tim, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn gây nhồi máu cơ tim.
  • Suy tim: Tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu trong điều kiện áp lực cao, lâu dài sẽ dẫn đến suy tim.
  • Suy thận: Thận có hệ thống mao mạch dày đặc, rất dễ bị tổn thương bởi huyết áp cao, dẫn đến suy giảm chức năng lọc và loại bỏ chất độc trong cơ thể.
  • Giảm thị lực: Mạch máu võng mạc có thể bị tổn thương, gây mờ mắt, chảy máu đáy mắt, thậm chí mù lòa.

Một số biến chứng mà cao huyết áp để lại cần phải chú ý

Người trẻ cần làm gì để phòng ngừa và kiểm soát cao huyết áp?

Việc phát hiện và thay đổi lối sống càng sớm sẽ giúp bạn tránh được những biến chứng không đáng có trong tương lai. Dưới đây là những giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả:

• • Đo huyết áp định kỳ: Không nên đợi có triệu chứng mới đo. Người trẻ từ 18 tuổi trở lên nên đo huyết áp mỗi 6 tháng. Nếu có yếu tố nguy cơ (béo phì, hút thuốc, stress kéo dài…), nên kiểm tra mỗi 3 tháng hoặc theo chỉ định bác sĩ.
  • Xây dựng chế độ ăn lành mạnh

• • • Giảm muối, mỡ động vật, thức ăn chế biến sẵn.
    • Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, cá, các loại hạt.
    • Hạn chế rượu bia, nước ngọt và cà phê.
  • Duy trì cân nặng hợp lý: Chỉ số BMI nên ở mức 18.5 – 23. Nếu thừa cân, hãy giảm cân từ từ bằng chế độ ăn kiêng và tập luyện hợp lý.
  • Tập thể dục đều đặn: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để đi bộ, bơi lội, đạp xe, yoga hoặc bất kỳ hình thức vận động nào bạn yêu thích.
  • Quản lý căng thẳng: Học cách kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ tích cực, chia sẻ áp lực với người thân, nghỉ ngơi hợp lý, thiền hoặc thực hành hít thở sâu.
  • Ngủ đủ giấc: Ngủ từ 7 – 8 tiếng mỗi ngày giúp phục hồi chức năng tim mạch, cân bằng hormone và ổn định huyết áp.
  • Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Hút thuốc là yếu tố nguy cơ cao hàng đầu của cao huyết áp và các bệnh tim mạch. Nếu đang hút thuốc, hãy tìm sự hỗ trợ để bỏ càng sớm càng tốt.

Khi nào cần điều trị bằng thuốc?

Không phải ai bị cao huyết áp cũng cần dùng thuốc ngay. Với người trẻ mới mắc bệnh, chưa có biến chứng và chỉ số huyết áp chỉ hơi cao, bác sĩ có thể cho áp dụng thay đổi lối sống trước. Tuy nhiên, nếu huyết áp vượt ngưỡng nguy hiểm hoặc có bệnh nền đi kèm, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp.

Quan trọng nhất là tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc điều trị cao huyết áp mà không có chỉ định chuyên môn.

Cao huyết áp không còn là căn bệnh của riêng người lớn tuổi. Giới trẻ ngày nay đang đối mặt với nguy cơ mắc bệnh ngày càng cao do lối sống hiện đại thiếu khoa học. Đừng để vẻ ngoài khỏe mạnh đánh lừa bạn – cao huyết áp có thể âm thầm phá hoại sức khỏe từ bên trong và dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Việc chủ động kiểm tra huyết áp, duy trì lối sống lành mạnh và nâng cao nhận thức về sức khỏe tim mạch là cách tốt nhất để bạn bảo vệ chính mình – bắt đầu ngay từ hôm nay.