Hãy cùng khám phá lý do tại sao đột quỵ lại “rình rập” vào ban đêm, các yếu tố nguy cơ bạn cần cảnh giác và làm thế nào để bảo vệ chính mình khỏi tình huống nguy hiểm này.
Đột quỵ ban đêm là gì và tại sao nó lại nguy hiểm hơn?
Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn bởi một cục máu đông hoặc do sự vỡ mạch máu. Ban ngày, chúng ta thường có nhiều dấu hiệu cảnh báo để nhận biết sớm, chẳng hạn như đột nhiên tê liệt một bên cơ thể, nói lắp, hoặc choáng váng. Nhưng vào ban đêm, mọi thứ trở nên phức tạp hơn.
Hãy tưởng tượng, khi bạn đã chìm vào giấc ngủ, cơ thể rơi vào trạng thái nghỉ ngơi. Thế nhưng bên trong, hệ tuần hoàn và các cơ quan vẫn hoạt động để duy trì sự sống. Nếu có sự cố xảy ra – ví dụ như huyết áp tăng đột ngột hoặc một cục máu đông hình thành trong mạch máu – bạn sẽ không nhận thức được điều đó. Đột quỵ có thể tấn công mà bạn không hay biết, và lúc bạn tỉnh dậy, đôi khi đã quá muộn.
Hầu hết các trường hợp đột quỵ ban đêm chỉ được phát hiện vào sáng hôm sau. Điều này khiến việc điều trị trở nên cực kỳ khó khăn vì thời gian “vàng” để xử lý đột quỵ, tức là trong vòng 4-6 tiếng kể từ khi xảy ra, đã trôi qua. Kết quả là nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề sau đột quỵ tăng cao hơn rất nhiều so với đột quỵ xảy ra ban ngày.
Đột quỵ ban đêm là tình trạng nguy hiểm nhất
Tại sao đột quỵ dễ xảy ra hơn vào ban đêm?
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao nguy cơ đột quỵ lại tăng cao vào ban đêm? Câu trả lời nằm ở cách cơ thể chúng ta hoạt động trong giấc ngủ. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng:
-
- Huyết áp giảm không kiểm soát: Ban đêm, huyết áp thường giảm một cách tự nhiên để cơ thể thư giãn. Tuy nhiên, đối với một số người, đặc biệt là những ai mắc bệnh huyết áp cao, mức giảm này không ổn định hoặc giảm quá đột ngột, gây trở ngại cho việc lưu thông máu lên não.
- Nhịp tim chậm lại: Khi ngủ, nhịp tim của bạn sẽ giảm để tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, ở những người có bệnh lý tim mạch sẵn, điều này có thể làm giảm lưu lượng máu cung cấp cho não, từ đó tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Huyết khối dễ hình thành hơn: Khi bạn nằm yên hàng giờ liền, máu trong tĩnh mạch có xu hướng chảy chậm hơn, đặc biệt ở những người có tiền sử rối loạn đông máu hoặc giãn tĩnh mạch. Điều này làm tăng khả năng hình thành các cục máu đông nguy hiểm.
- Thở kém hiệu quả: Những người gặp vấn đề về giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ có thể bị gián đoạn máu và oxy đến não. Đây là một yếu tố nguy cơ lớn gây đột quỵ vào ban đêm.
Dấu hiệu nhận biết đột quỵ khi bạn đang ngủ
Một trong những khó khăn lớn nhất khi đối mặt với đột quỵ ban đêm chính là việc nó hầu như không có dấu hiệu rõ ràng ngay tại thời điểm xảy ra. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể phát hiện ra mình đã gặp vấn đề sau khi ngủ dậy.
-
- Hãy chú ý những biểu hiện bất thường sau:
- Cảm giác yếu hoặc tê liệt một bên cơ thể khi thức dậy.
- Khó nói hoặc phát âm không rõ ràng.
- Đau đầu dữ dội hoặc chóng mặt mà không rõ nguyên nhân.
- Thị lực bị suy giảm hoặc nhìn mờ ở một bên mắt.
- Mất thăng bằng hoặc khó đi lại.
Nếu bạn hoặc người thân gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, đừng chần chừ, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Thời gian chính là yếu tố sống còn trong việc điều trị đột quỵ.
Một trong những dấu hiệu đột quỵ chính là đột nhiên đau đầu dữ dội
Ai là người dễ bị đột quỵ trong giấc ngủ?
Dù ai cũng có nguy cơ bị đột quỵ, nhưng một số nhóm người sẽ đối mặt với rủi ro cao hơn, đặc biệt là vào ban đêm. Những yếu tố nguy cơ bao gồm:
-
- Người cao tuổi (trên 50 tuổi).
- Người mắc bệnh huyết áp cao, tiểu đường hoặc rối loạn mỡ máu.
- Người có tiền sử gia đình bị đột quỵ.
- Người thừa cân, béo phì hoặc lối sống ít vận động.
- Người hút thuốc lá hoặc sử dụng quá nhiều rượu, bia.
- Những ai có bệnh lý về tim mạch, chẳng hạn như rung nhĩ hoặc bệnh mạch vành.
- Người mắc chứng ngưng thở khi ngủ – một vấn đề khá phổ biến nhưng thường bị bỏ qua.
Làm thế nào để giảm nguy cơ đột quỵ khi ngủ?
Bạn không thể ngăn chặn hoàn toàn đột quỵ, nhưng việc giảm nguy cơ là điều hoàn toàn có thể làm được. Thay đổi lối sống và theo dõi sức khỏe chặt chẽ là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ tai biến mạch máu não, đặc biệt là trong giấc ngủ.
-
- Kiểm soát các bệnh nền: Nếu bạn đang mắc các bệnh lý như huyết áp cao, tiểu đường hay bệnh tim, việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ là điều tối quan trọng. Hãy đảm bảo rằng huyết áp của bạn luôn được kiểm soát tốt, đặc biệt vào buổi tối.
- Thay đổi lối sống: Một chế độ ăn uống lành mạnh với ít chất béo xấu, nhiều rau xanh, quả tươi và các loại thực phẩm giàu omega-3 sẽ giúp bảo vệ mạch máu. Thêm vào đó, hãy cố gắng vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Tránh các thói quen xấu: Hạn chế tối đa thuốc lá, rượu bia và caffein, đặc biệt trước giờ ngủ. Những chất này không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn mà còn làm tăng nguy cơ đột quỵ.
- Theo dõi giấc ngủ: Nếu bạn nghi ngờ mình mắc phải chứng ngưng thở khi ngủ, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị. Đây là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn nhưng vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe não bộ.
- Nhận biết dấu hiệu: Hãy luôn học cách nhận biết các dấu hiệu đột quỵ sớm để kịp thời xử lý trong trường hợp xấu. Các yếu tố như mặt méo, yếu tay chân, nói khó có thể cứu sống bạn hoặc người thân nếu được phát hiện sớm.
Đừng để bản thân “ngủ quên” trong nguy hiểm
Ngủ là khoảng thời gian để cơ thể và trí óc tái tạo năng lượng, nhưng đồng thời cũng có thể trở thành thời điểm nguy hiểm tiềm tàng nếu bạn không chú ý chăm sóc sức khỏe của mình. Với 1/3 số ca đột quỵ xảy ra vào ban đêm, việc nhận thức rõ ràng về tình trạng sức khỏe cá nhân và thực hiện các biện pháp phòng tránh từ sớm là điều vô cùng cần thiết.
Đừng bao giờ nghĩ rằng “chuyện đó sẽ không xảy ra với mình.” Thực tế chứng minh, bất cứ ai lơ là sức khỏe đều có thể trở thành nạn nhân của đột quỵ, ngay cả khi bạn đang ngủ say giữa đêm.
