Chứng ngưng thở khi ngủ là gì?
Chứng ngưng thở khi ngủ, hay còn gọi là Sleep Apnea, là một rối loạn giấc ngủ mà trong đó, hơi thở bị gián đoạn liên tục khi bạn đang ngủ. Những khoảng thời gian “ngưng thở” này có thể kéo dài từ vài giây đến cả phút, khiến cơ thể thiếu oxy và não bộ bị “bỏ đói” oxy trong suốt quãng thời gian đó. Hậu quả là bạn thức dậy không hề cảm thấy sảng khoái, ngay cả khi bạn cho rằng mình đã ngủ đủ giờ.
Câu hỏi đặt ra là tại sao điều này lại xảy ra? Thông thường, ngưng thở khi ngủ liên quan đến sự tắc nghẽn đường thở hoặc sự “lệnh nhịp” trong hoạt động điều khiển hô hấp của não bộ. Khi đường thở bị hẹp lại hoặc bị chặn hoàn toàn, luồng không khí không thể đi qua, dẫn đến ngáy to hoặc ngừng thở trong vài giây.
Chứng ngưng thở là một loại rối loạn giấc ngủ
Nghe có vẻ phức tạp, đúng không? Nhưng thực tế, vấn đề này phổ biến hơn bạn nghĩ. Hàng triệu người trên thế giới đang sống chung với chứng ngưng thở khi ngủ mà không hề hay biết.
Nguy hiểm hơn vẻ bề ngoài
Một trong những lý do khiến chứng ngưng thở khi ngủ trở thành “sát thủ thầm lặng” là vì nó không dễ dàng nhận ra. Nhiều người chủ quan, chỉ xem những triệu chứng như ngáy to, mệt mỏi hay khó ngủ đơn thuần là hệ quả của áp lực hằng ngày hoặc lối sống không lành mạnh. Nhưng sự thật là, chứng ngưng thở khi ngủ có liên quan mật thiết đến hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Đầu tiên, tình trạng này làm căng thẳng hệ tim mạch. Cơ thể bạn phải vật lộn trong suốt đêm để cung cấp đủ oxy, khiến huyết áp tăng cao và tim phải hoạt động “kiệt sức” hơn bình thường. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến bệnh tim mạch, đột quỵ và các bệnh lý về huyết áp cao.
Ngoài ra, chứng ngưng thở khi ngủ cũng ảnh hưởng lớn đến chức năng não bộ. Não cần một lượng oxy ổn định để hoạt động bình thường, nhưng khi liên tục bị thiếu hụt oxy suốt đêm, não sẽ trở nên “mệt mỏi.” Kết quả là bạn có thể bị mất tập trung, giảm trí nhớ và thậm chí tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer trong tương lai.
Thêm vào đó, chứng ngưng thở khi ngủ còn gây nguy hiểm khi lái xe hoặc vận hành máy móc. Việc ngủ không đủ chất lượng khiến bạn dễ dàng buồn ngủ vào ban ngày, mất phản xạ và dễ gặp tai nạn.
Một khía cạnh khác cũng nên được nhấn mạnh là chứng ngưng thở khi ngủ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây ra những phiền toái lớn cho người bạn đời hoặc gia đình. Tiếng ngáy to, không đều đặn, hay việc bạn giật mình thức dậy đột ngột giữa đêm đi kèm với tiếng thở hổn hển có thể khiến người khác cảm thấy khó chịu, mất ngủ theo.
Triệu chứng không dễ nhận biết
Một trong những thách thức lớn khi đối mặt với chứng ngưng thở khi ngủ là nhiều người không nhận ra họ đang mắc bệnh. Vì hiện tượng này xảy ra trong khi bạn đang ngủ, nên chính bản thân bạn khó có thể nhận thức được các dấu hiệu.
Đối với nhiều người, chứng ngưng thở khi ngủ chỉ được phát hiện khi người thân hoặc bạn đời cảnh báo: “Bạn ngáy to lắm, thậm chí còn ngừng thở trong giây lát đấy!” Ngoài ra, có một số dấu hiệu quan trọng khác mà bạn có thể tự kiểm tra:
-
- Mệt mỏi ban ngày: Dù bạn đã ngủ đủ giờ, nhưng vẫn cảm thấy buồn ngủ, uể oải và không có năng lượng.
- Đau đầu buổi sáng: Thường xuyên thức dậy với những cơn đau đầu nhẹ hoặc nặng là dấu hiệu thiếu oxy kéo dài khi ngủ.
- Khó tập trung: Não bị thiếu oxy có thể làm suy giảm khả năng tư duy, ghi nhớ và tập trung.
- Ngáy to: Đây là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt khi nó đi kèm với hơi thở khò khè hoặc tiếng thở hổn hển giữa đêm.
- Tỉnh giấc giữa đêm: Ngưng thở có thể khiến bạn giật mình thức dậy và cảm thấy như vừa bị ai đó bóp nghẹt khí quản.
Nếu những triệu chứng này nghe quen thuộc, bạn nên dành thời gian kiểm tra sức khỏe để biết chính xác mình có mắc chứng ngưng thở khi ngủ hay không.
Triệu chứng của chứng mất ngủ không dễ nhận biết
Nguyên nhân gây ra ngưng thở khi ngủ
Có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ, trong đó có thể kể đến:
-
- Thừa cân béo phì: Đây là yếu tố hàng đầu dẫn đến ngưng thở do mỡ thừa trong cổ họng có thể chèn ép đường thở.
- Cơ địa: Một số người có cấu trúc đường thở hẹp hoặc hàm dưới nhỏ, khiến không khí khó lưu thông.
- Tuổi tác: Người lớn tuổi thường có nguy cơ cao hơn, vì các mô và cơ ở cổ họng có xu hướng “chảy xệ” theo thời gian.
- Thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống rượu trước khi ngủ có thể làm giãn các cơ đường thở, khiến vấn đề trở nên trầm trọng.
Làm sao để điều trị và phòng ngừa?
Khi bạn đã nhận thức được chứng ngưng thở khi ngủ nguy hiểm đến mức nào, điều quan trọng nhất là đừng chủ quan. Có nhiều cách để điều trị và cải thiện tình trạng này, từ các biện pháp y khoa đến thay đổi lối sống.
Thứ nhất, nếu bạn bị ngưng thở khi ngủ nặng, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng thiết bị hỗ trợ hô hấp như CPAP (Continuous Positive Airway Pressure). Đây là một máy hơi nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đường thở luôn thông thoáng.
Thứ hai, giảm cân là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm triệu chứng. Chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể cũng có thể cải thiện đáng kể tình trạng ngưng thở.
Thứ ba, tránh các chất kích thích trước khi ngủ như rượu bia hoặc thuốc lá. Bạn cũng có thể thử một số bài tập thở hoặc tập yoga để tăng cường luồng không khí qua đường mũi.
Và cuối cùng, lời khuyên quan trọng nhất là đừng ngần ngại khám sức khỏe định kỳ nếu bạn nghi ngờ mình mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Đôi khi, chỉ cần một cuộc kiểm tra nhanh với thiết bị theo dõi giấc ngủ là đủ để xác nhận tình trạng và từ đó đưa ra giải pháp kịp thời.
Chứng ngưng thở khi ngủ không chỉ đơn giản là một vấn đề giấc ngủ. Nó là dấu hiệu cho thấy sức khỏe của bạn đang bị “tấn công” một cách âm thầm. Hãy lắng nghe cơ thể, đừng chủ quan với những triệu chứng nhỏ nhặt và luôn coi sức khỏe giấc ngủ là nền tảng cho chất lượng cuộc sống. Vì một giấc ngủ ngon không chỉ là nhu cầu, mà còn là nguồn sức mạnh để bạn chinh phục mọi thử thách trong cuộc sống!
