Đột quỵ là gì?
Trước khi đi vào chi tiết về cách phòng tránh, chúng ta cần hiểu rõ đột quỵ là gì. Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn, dẫn đến việc não không nhận đủ oxy và dưỡng chất. Có hai loại đột quỵ chính:
1. Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Xảy ra khi một mạch máu cung cấp máu cho não bị tắc nghẽn, thường do cục máu đông.
2. Đột quỵ xuất huyết: Xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào não hoặc xung quanh não.
Cả hai loại đột quỵ đều có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, nhưng tin tốt là chúng ta có thể thực hiện nhiều biện pháp để giảm nguy cơ mắc phải.
Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị gián đoạn
Nguyên nhân gây đột quỵ
Để phòng tránh đột quỵ, trước tiên, chúng ta cần nhận diện các yếu tố nguy cơ. Một số nguyên nhân chính bao gồm:
-
- Tăng huyết áp: Đây là yếu tố nguy cơ lớn nhất. Huyết áp cao làm tăng áp lực lên các mạch máu, dẫn đến nguy cơ tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu.
- Bệnh tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị đột quỵ do ảnh hưởng của bệnh đến mạch máu.
- Hút thuốc lá: Nicotine và các hóa chất trong thuốc lá làm hẹp mạch máu, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Cholesterol cao: Mức cholesterol cao có thể dẫn đến sự hình thành mảng bám trong động mạch, làm giảm lưu lượng máu đến não.
- Thừa cân, béo phì: Cân nặng dư thừa có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả tăng huyết áp và tiểu đường.
Ngoài ra, còn có các yếu tố không thể thay đổi như tuổi tác, di truyền và giới tính. Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta có thể kiểm soát nhiều yếu tố nguy cơ này thông qua lối sống lành mạnh.
Cách phòng tránh đột quỵ
1. Kiểm soát huyết áp
Huyết áp cao là kẻ thù số một của não bộ. Để kiểm soát huyết áp, bạn nên:
-
- Kiểm tra huyết áp thường xuyên: Đo huyết áp ít nhất một lần mỗi tháng, đặc biệt nếu bạn có tiền sử gia đình về bệnh tim mạch.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Giảm muối, tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Một chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giúp kiểm soát huyết áp mà còn cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
- Tập thể dục đều đặn: Chỉ cần 30 phút tập thể dục mỗi ngày có thể giúp giảm huyết áp và cải thiện sức khỏe tim mạch.
Tập thể dục đều đặn sẽ làm giảm nguy cơ đột quỵ
2. Duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường mà còn ảnh hưởng đến huyết áp. Để duy trì cân nặng hợp lý, bạn có thể:
-
- Theo dõi lượng calo: Ghi chép lại những gì bạn ăn và uống để nhận thức rõ hơn về lượng calo tiêu thụ.
- Tăng cường hoạt động thể chất: Tham gia các hoạt động thể thao mà bạn yêu thích, từ đi bộ, chạy bộ đến bơi lội hay yoga.
3. Chế độ ăn uống lành mạnh
Một chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp bạn duy trì cân nặng mà còn bảo vệ sức khỏe tim mạch. Hãy thử:
-
- Ăn nhiều trái cây và rau củ: Chúng chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Chọn chất béo lành mạnh: Thay thế mỡ động vật bằng dầu ô liu, dầu hạt cải hoặc các loại hạt.
- Giảm đường và muối: Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và thức ăn nhanh.
4. Ngừng hút thuốc
Nếu bạn đang hút thuốc, hãy tìm cách từ bỏ. Hút thuốc không chỉ làm tăng nguy cơ đột quỵ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác. Có nhiều phương pháp hỗ trợ bạn trong việc bỏ thuốc, từ thuốc đến liệu pháp tâm lý.
5. Uống đủ nước
Nước rất quan trọng cho sức khỏe tổng thể. Uống đủ nước giúp duy trì lưu thông máu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Hãy cố gắng uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, và nhiều hơn nếu bạn hoạt động thể chất nhiều.
6. Kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến huyết áp và sức khỏe tim mạch. Hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng qua các hoạt động như thiền, yoga, hoặc đơn giản là dành thời gian cho sở thích cá nhân.
7. Khám sức khỏe định kỳ
Đừng quên đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe. Việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp bạn theo dõi các chỉ số quan trọng như huyết áp, cholesterol và đường huyết.
Khám sức khỏe định kỳ để biết được tình trạng cơ thể
Nhận biết triệu chứng đột quỵ theo quy tắc BEFAST
Đột quỵ là một tình trạng y tế khẩn cấp, và việc nhận biết sớm các triệu chứng có thể cứu sống một người hoặc giảm thiểu di chứng nặng nề. Một trong những cách hiệu quả để nhận diện các triệu chứng của đột quỵ là sử dụng quy tắc BEFAST. Đây là một phương pháp đơn giản và dễ nhớ, giúp bạn nhanh chóng xác định các dấu hiệu cảnh báo. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về từng yếu tố trong quy tắc BEFAST.
1. B – Balance (Cân bằng)
Một trong những triệu chứng đầu tiên của đột quỵ có thể là sự mất cân bằng hoặc khó khăn trong việc giữ thăng bằng. Nếu bạn hoặc người khác cảm thấy chóng mặt, không thể đứng vững hoặc có cảm giác như đang bị ngã, đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Hãy chú ý đến những tình huống như:
-
- Người đó có thể bị ngã hoặc không thể đi lại một cách bình thường.
- Họ có thể cảm thấy chóng mặt hoặc mất phương hướng.
2. E – Eyes (Thị lực)
Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến thị lực, dẫn đến các vấn đề như mờ mắt hoặc mất thị lực tạm thời. Nếu bạn hoặc người khác gặp phải các triệu chứng như:
-
- Thấy mờ một bên mắt hoặc cả hai bên mắt.
- Có cảm giác như có một lớp sương mù che phủ tầm nhìn.
Đây là dấu hiệu cần được chú ý ngay lập tức. Việc mất thị lực có thể xảy ra đột ngột và không có lý do rõ ràng.
3. F – Face (Khuôn mặt)
Một trong những triệu chứng dễ nhận biết nhất của đột quỵ là sự biến dạng khuôn mặt. Bạn có thể kiểm tra điều này bằng cách yêu cầu người đó cười hoặc nhăn mặt. Nếu một bên mặt của họ bị xệ xuống hoặc không thể cử động như bình thường, đây là dấu hiệu cảnh báo. Cụ thể:
-
- Một bên mặt có thể bị tê hoặc yếu, dẫn đến việc không thể cười đều.
- Họ có thể không thể nhắm mắt hoặc mở miệng một cách bình thường.
4. A – Arms (Cánh tay)
Yếu hoặc tê một bên cánh tay là một triệu chứng quan trọng khác của đột quỵ. Bạn có thể kiểm tra điều này bằng cách yêu cầu người đó giơ cả hai tay lên. Nếu một bên tay không thể nâng lên hoặc bị rơi xuống, đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Hãy chú ý đến:
-
- Sự yếu đuối hoặc tê liệt ở một bên cánh tay.
- Khó khăn trong việc giữ tay ở vị trí cao.
5. S – Speech (Nói chuyện)
Khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói là một triệu chứng quan trọng khác của đột quỵ. Bạn có thể kiểm tra điều này bằng cách yêu cầu người đó nói một câu đơn giản hoặc lặp lại một câu. Nếu họ gặp khó khăn trong việc nói hoặc có giọng nói không rõ ràng, đây là dấu hiệu cần chú ý. Cụ thể:
-
- Họ có thể nói lắp bắp, không rõ ràng hoặc không thể nói được.
- Họ có thể không hiểu những gì bạn đang nói hoặc trả lời không đúng.
6. T – Time (Thời gian)
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng trên, hãy hành động ngay lập tức. Thời gian là yếu tố quyết định trong việc điều trị đột quỵ. Gọi cấp cứu ngay lập tức và ghi nhớ thời gian mà các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Điều này rất quan trọng cho bác sĩ trong việc xác định phương pháp điều trị phù hợp.
Quy tắc BEFAST là một công cụ hữu ích giúp bạn nhận biết sớm các triệu chứng của đột quỵ. Hãy nhớ rằng, việc phát hiện sớm và hành động kịp thời có thể cứu sống một người và giảm thiểu di chứng nặng nề. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, đừng chần chừ, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Sự nhanh chóng trong phản ứng có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc điều trị và phục hồi sau đột quỵ.
Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng điều đáng mừng là chúng ta có thể phòng tránh được đến 90% ca đột quỵ thông qua lối sống lành mạnh và việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Hãy bắt đầu từ hôm nay bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, tập thể dục thường xuyên và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Bảo vệ sức khỏe của bạn không chỉ là trách nhiệm của bản thân mà còn là món quà quý giá dành cho gia đình và những người thân yêu. Hãy cùng nhau sống khỏe mạnh và phòng tránh đột quỵ!
