Tuy nhiên, thay vì lo lắng và phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc, bạn có thể tận dụng chính nguồn dinh dưỡng tự nhiên từ các loại thực phẩm mùa hè để hỗ trợ ổn định huyết áp một cách hiệu quả, an toàn và bền vững. Dưới đây là 5 loại thực phẩm mùa hè cực kỳ quen thuộc, dễ tìm và rất tốt cho người cần kiểm soát huyết áp.
Dưa hấu – giải nhiệt, lợi tiểu và hạ áp tự nhiên
Tại sao nên ăn dưa hấu?
Dưa hấu là một trong những loại quả phổ biến nhất vào mùa hè. Với hơn 90% là nước, dưa hấu giúp bù nước, giải nhiệt và đặc biệt hữu ích trong việc hạ huyết áp tự nhiên nhờ các cơ chế:
-
- Chứa citrulline – một loại axit amin giúp giãn mạch máu và tăng lưu thông máu.
- Là nguồn kali tự nhiên, giúp cân bằng điện giải, chống lại tác động tăng áp của natri (muối).
- Tác dụng lợi tiểu nhẹ, giúp cơ thể thải bớt lượng dịch dư thừa, giảm áp lực trong lòng mạch.
Cách dùng hiệu quả:
-
- Ăn trực tiếp, ép lấy nước hoặc làm sinh tố (không thêm đường).
- Ưu tiên dùng vào buổi trưa, tránh ăn sát giờ ngủ vì tính mát dễ gây lạnh bụng với người có hệ tiêu hóa yếu.
Dưa leo (dưa chuột) – ít calo, nhiều nước và hỗ trợ hạ huyết áp
Dưa leo có gì đặc biệt?
Là loại rau củ rẻ tiền nhưng giàu giá trị dinh dưỡng, dưa leo là món ăn không thể thiếu trong mùa hè, đặc biệt với người cần ổn định huyết áp:
-
- Giàu kali, magie, và đặc biệt ít natri – giúp điều hòa nhịp tim và áp lực máu.
- Chứa nhiều nước, giúp duy trì thể tích máu ổn định và tránh tình trạng cô đặc máu – nguyên nhân làm huyết áp tăng đột ngột.
- Có hoạt chất chống oxy hóa flavonoid và tanin, hỗ trợ chống viêm và cải thiện sức khỏe mạch máu.
Gợi ý sử dụng:
-
- Ăn sống trong món salad hoặc cuốn gỏi.
- Ép lấy nước uống cùng chanh tươi, bạc hà giúp mát gan, thanh nhiệt và kiểm soát huyết áp trong ngày hè oi bức.
Cà chua – thực phẩm “vàng” cho người huyết áp cao
Cà chua và huyết áp: mối liên hệ rõ ràng
Cà chua là loại thực phẩm mùa hè có hàm lượng lycopene rất cao – một loại chất chống oxy hóa mạnh mẽ có khả năng:
-
- Giảm xơ vữa động mạch – nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp mạn tính.
- Giãn mạch, hạ huyết áp tâm thu và tâm trương.
- Hỗ trợ tăng tính đàn hồi thành mạch, giúp tim hoạt động hiệu quả hơn.
Ngoài lycopene, cà chua còn giàu vitamin C, kali và chất xơ, rất cần thiết cho hệ tim mạch khỏe mạnh.
Cách dùng:
-
- Ăn sống với dầu ô liu để tăng hấp thu lycopene.
- Nấu chín làm canh chua, sốt, hoặc ép lấy nước uống (không đường).
- Mỗi ngày dùng 1–2 quả cà chua là đủ cho nhu cầu cơ bản.
Lá tía tô – điều hòa huyết áp, giảm căng thẳng mùa hè
Lá tía tô không chỉ để ăn kèm
Là loại rau thơm phổ biến trong bữa ăn người Việt, tía tô ngoài công dụng kháng viêm, giải cảm, còn có tác dụng hỗ trợ ổn định huyết áp nhờ:
-
- Chứa acid rosmarinic, có khả năng giãn mạch máu ngoại vi.
- Giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng – một trong những yếu tố gây tăng huyết áp mùa nóng.
- Có tác dụng chống co mạch và hỗ trợ tuần hoàn máu tốt hơn.
Cách sử dụng:
-
- Dùng lá tươi ăn kèm món luộc, canh.
- Nấu nước uống mỗi sáng hoặc chiều tối như một loại trà thảo dược.
- Kết hợp với gừng, sả để tăng hiệu quả điều hòa huyết áp trong mùa hè.
Chuối – bổ sung kali, kiểm soát natri và huyết áp hiệu quả
Vì sao chuối đặc biệt quan trọng?
Chuối là “vị thuốc tự nhiên” giúp ổn định huyết áp mà hầu như ai cũng có thể sử dụng dễ dàng mỗi ngày:
-
- Giàu kali (khoảng 400–450 mg/quả), giúp trung hòa lượng natri dư thừa trong cơ thể – yếu tố hàng đầu gây tăng huyết áp.
- Tăng cường bài tiết natri qua nước tiểu, hỗ trợ kiểm soát huyết áp tốt hơn.
- Giàu vitamin B6, magie, chất xơ – các chất có vai trò trong ổn định thần kinh và chức năng tim mạch.
Cách dùng hợp lý:
-
- 1–2 quả chuối mỗi ngày, dùng sau bữa ăn 30 phút.
- Không nên ăn khi đói hoặc dùng quá 3 quả/ngày nếu bạn đang có bệnh lý thận.
- Có thể kết hợp chuối trong smoothie, yến mạch buổi sáng hoặc ăn kèm sữa chua không đường.
Tại sao nên dùng thực phẩm mùa hè để ổn định huyết áp?
Mùa hè không chỉ là thời điểm khiến cơ thể dễ mất nước, mà còn là giai đoạn hệ tim mạch hoạt động nhạy cảm và dễ bị rối loạn nhất trong năm. Việc lựa chọn đúng thực phẩm, đúng thời điểm không chỉ giúp duy trì huyết áp ổn định, mà còn góp phần giảm gánh nặng lên tim, tăng khả năng thích nghi của mạch máu với môi trường khắc nghiệt và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim.
Dưới đây là những lý do khoa học và thực tiễn cho thấy tại sao nên tận dụng thực phẩm mùa hè để hỗ trợ ổn định huyết áp:
Mùa hè làm tăng nguy cơ rối loạn huyết áp – đặc biệt với người có bệnh lý tim mạch
Vào mùa nóng, nhiệt độ môi trường cao gây ra hàng loạt thay đổi sinh lý trong cơ thể như:
-
- Giãn mạch ngoại vi để tỏa nhiệt → có thể làm hạ huyết áp đột ngột
- Tăng tiết mồ hôi, khiến mất nước và điện giải → làm máu cô đặc, tăng nguy cơ huyết áp tăng vọt, đặc biệt là ở người cao tuổi
- Tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm → tim đập nhanh hơn, gánh nặng lên tim tăng
- Thay đổi nhịp sinh học và giấc ngủ → ảnh hưởng đến sự ổn định của nhịp tim và huyết áp
Vì vậy, kiểm soát huyết áp mùa hè đòi hỏi sự can thiệp đa chiều, trong đó chế độ dinh dưỡng là nền tảng quan trọng, giúp cơ thể thích nghi hiệu quả mà không cần lạm dụng thuốc.
Thực phẩm mùa hè tự nhiên chứa nhiều yếu tố giúp điều hòa huyết áp
Không phải ngẫu nhiên mà các loại thực phẩm mùa hè như dưa hấu, dưa leo, cà chua, rau thơm, trái cây giàu nước… lại có tác dụng rõ rệt đến huyết áp. Đây là nhóm thực phẩm có đặc điểm dinh dưỡng lý tưởng cho người có nguy cơ tăng huyết áp:
-
- Giàu nước: giúp bù dịch và giảm độ nhớt của máu → máu lưu thông dễ dàng hơn, giảm áp lực lên thành mạch
- Giàu kali và magie: hai khoáng chất thiết yếu giúp cân bằng điện giải, trung hòa natri và duy trì huyết áp ổn định
- Ít natri: phù hợp với chế độ ăn kiểm soát muối – nguyên tắc cốt lõi trong phòng và điều trị tăng huyết áp
- Chứa hoạt chất giãn mạch tự nhiên: như lycopene, flavonoid, citrulline… giúp tăng đàn hồi mạch máu và giảm sức cản ngoại vi
Chính vì thế, việc sử dụng các loại thực phẩm mùa hè không chỉ giúp giảm cảm giác mệt mỏi do thời tiết, mà còn là cách điều hòa huyết áp hiệu quả, an toàn và bền vững.
Giúp giảm phụ thuộc vào thuốc điều trị huyết áp ở giai đoạn đầu
Nhiều người sau khi được chẩn đoán tăng huyết áp mức nhẹ hoặc huyết áp dao động chưa ổn định thường được khuyến nghị điều chỉnh lối sống và theo dõi sát trước khi dùng thuốc. Trong giai đoạn này, việc ăn uống đúng cách, kết hợp với tăng cường thực phẩm hỗ trợ huyết áp, có thể:
-
- Ổn định huyết áp chỉ bằng thay đổi chế độ ăn
- Giảm nhịp tim nhanh và các triệu chứng mệt, choáng, hồi hộp
- Tránh dùng thuốc sớm, đặc biệt ở người trẻ hoặc mới khởi phát bệnh
- Hỗ trợ giảm liều thuốc ở người đang điều trị, theo hướng dẫn bác sĩ
Thực phẩm không phải thuốc chữa bệnh, nhưng là nền tảng để thuốc phát huy tác dụng tốt hơn, hoặc thậm chí thay thế thuốc ở giai đoạn sớm nếu kiểm soát tốt.
Giảm nguy cơ mất nước và rối loạn điện giải – nguyên nhân khiến huyết áp dao động
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến người cao huyết áp cảm thấy mệt mỏi, choáng váng hoặc khó kiểm soát huyết áp vào mùa hè là do:
-
- Uống nước không đủ
- Ra mồ hôi nhiều
- Không bổ sung kịp thời kali và magie
Các thực phẩm mùa hè như chuối, dưa hấu, dưa leo, cà chua, rau xanh… đều chứa lượng lớn chất điện giải tự nhiên, giúp:
-
- Bổ sung lượng nước và khoáng chất bị mất qua mồ hôi
- Duy trì huyết áp ổn định cả ngày
- Ngăn ngừa tăng huyết áp bất thường khi trời nóng hoặc sau vận động
Đặc biệt, những người uống thuốc lợi tiểu càng cần chú ý bổ sung thực phẩm giàu kali để tránh tình trạng hạ kali máu, gây rối loạn nhịp tim hoặc tụt huyết áp.
Phòng ngừa đột quỵ và các biến chứng tim mạch mùa nóng
Mùa hè thường chứng kiến tỷ lệ đột quỵ và tai biến mạch máu não tăng cao, phần lớn liên quan đến:
-
- Mất nước → máu cô đặc → tăng nguy cơ huyết khối
- Dao động huyết áp → tăng gánh nặng tim và não
- Mất ngủ, căng thẳng, stress nhiệt
Thực phẩm mùa hè với tính chất:
-
- Giải nhiệt
- Thanh lọc cơ thể
- Hỗ trợ tuần hoàn
- Điều hòa nhịp tim
… chính là “vũ khí mềm” giúp giảm nguy cơ đột quỵ một cách chủ động, đặc biệt với người đã từng bị tai biến hoặc có nguy cơ cao (cao tuổi, bệnh nền, hút thuốc…).
Dễ tìm, dễ chế biến, phù hợp với thói quen ăn uống người Việt
Một điểm cộng lớn nữa là thực phẩm mùa hè tại Việt Nam vô cùng phong phú, giá cả hợp lý, dễ kết hợp vào thực đơn hàng ngày mà không cần thay đổi quá nhiều khẩu vị hay thói quen sinh hoạt.
Từ những món đơn giản như:
-
- Dưa hấu lạnh
- Nước ép dưa leo chanh
- Cà chua sống trộn dầu ô liu
- Nước lá tía tô
- Chuối và sữa chua không đường
… đều là những lựa chọn thông minh và tiện lợi cho người muốn kiểm soát huyết áp mà không cần đến thực phẩm chức năng đắt tiền.
Các thực phẩm mùa hè này rất phổ biến với người Việt Nam
Những lưu ý khi sử dụng thực phẩm để ổn định huyết áp mùa hè
-
- Không dùng quá mức: ngay cả thực phẩm tốt cũng cần dùng đúng lượng. Ăn quá nhiều chuối hay dưa hấu có thể gây tăng kali máu hoặc ảnh hưởng tiêu hóa.
- Không thay thế hoàn toàn thuốc bằng thực phẩm nếu đã có chỉ định điều trị từ bác sĩ.
- Kết hợp ăn uống với vận động nhẹ, kiểm soát cân nặng và giấc ngủ.
- Theo dõi huyết áp thường xuyên, đặc biệt vào sáng sớm và buổi tối. Nếu chỉ số liên tục cao dù đã điều chỉnh ăn uống, cần đi khám.
Việc ổn định huyết áp không chỉ phụ thuộc vào thuốc men, mà còn nằm ở chế độ ăn uống phù hợp với từng mùa, nhất là trong thời tiết nắng nóng kéo dài. Những loại thực phẩm mùa hè như dưa hấu, dưa leo, cà chua, tía tô và chuối vừa giải nhiệt, vừa hỗ trợ điều hòa huyết áp tự nhiên, là lựa chọn thông minh cho mọi gia đình.
