Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ bầu nhận diện 5 dấu hiệu cần đi khám ngay lập tức để phòng ngừa nguy cơ cao huyết áp trong thai kỳ, từ đó có hướng điều trị và chăm sóc phù hợp.
Cao huyết áp thai kỳ là gì?
Cao huyết áp thai kỳ là tình trạng huyết áp tăng cao xảy ra sau tuần thứ 20 của thai kỳ và không kèm theo protein niệu (protein trong nước tiểu). Đây là một dạng rối loạn huyết áp thường gặp trong thai kỳ, ảnh hưởng đến khoảng 5 – 10% phụ nữ mang thai. Tình trạng này nếu không được kiểm soát hiệu quả có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:
-
- Tiền sản giật
- Sản giật (co giật khi mang thai)
- Nhau bong non
- Suy nhau thai
- Sinh non
Vì vậy, việc theo dõi huyết áp thường xuyên và thăm khám định kỳ là điều không thể thiếu trong hành trình mang thai của mỗi mẹ bầu.
5 Dấu hiệu mẹ bầu cần đi khám ngay vì có nguy cơ cao huyết áp thai kỳ
Dưới đây là những dấu hiệu mẹ bầu cần đi khám ngay lập tức vì có thể cảnh báo nguy cơ cao huyết áp thai kỳ:
Đau đầu kéo dài và không thuyên giảm
Đau đầu là hiện tượng khá phổ biến trong thai kỳ do thay đổi nội tiết tố. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu gặp tình trạng đau đầu kéo dài, dữ dội, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc theo chỉ định thì cần đặc biệt lưu ý. Đây có thể là biểu hiện ban đầu của cao huyết áp thai kỳ hoặc tiền sản giật – tình trạng có thể gây ra tổn thương cho gan, thận, não nếu không điều trị kịp thời.
Nếu cơn đau đầu kèm theo hoa mắt, mờ mắt hoặc rối loạn thị giác, mẹ bầu nên đến cơ sở y tế để kiểm tra ngay.
Phù tay, chân và mặt bất thường
Phù nhẹ ở tay và chân là biểu hiện thường gặp ở cuối thai kỳ và không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu thấy sưng phù xuất hiện đột ngột, nặng nề, đặc biệt là vùng mặt, quanh mắt, bàn tay, kèm theo cảm giác nặng nề, tê bì – đó có thể là dấu hiệu cảnh báo cao huyết áp thai kỳ.
Hiện tượng phù nề trong bối cảnh huyết áp tăng cao có thể liên quan đến tình trạng rối loạn tuần hoàn và giữ nước trong cơ thể. Đây là dấu hiệu cần được theo dõi sát và kiểm tra chuyên sâu.
Tăng cân quá nhanh trong thời gian ngắn
Tăng cân trong thai kỳ là điều cần thiết để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu tăng quá 2 – 3 kg trong một tuần mà không rõ nguyên nhân, đó có thể là biểu hiện của việc cơ thể giữ nước do rối loạn huyết áp.
Tăng cân nhanh bất thường là một trong những dấu hiệu của phù nội mô, một yếu tố liên quan đến tiền sản giật và cao huyết áp thai kỳ. Hãy đến bệnh viện để kiểm tra huyết áp và thực hiện các xét nghiệm cần thiết nếu gặp tình trạng này.
Thị lực thay đổi: nhìn mờ, chói sáng, nhìn đôi
Rối loạn thị giác là dấu hiệu quan trọng và thường bị bỏ qua trong thai kỳ. Khi huyết áp tăng cao, mạch máu trong mắt có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến hiện tượng:
-
- Nhìn mờ, không rõ
- Nhìn thấy chớp sáng, đốm sáng
- Nhìn đôi, khó tập trung
Đây là biểu hiện của tổn thương thần kinh thị giác do huyết áp cao, một biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, nếu mẹ bầu thấy thay đổi bất thường về thị lực, hãy đi khám ngay.
Đau vùng thượng vị, buồn nôn, nôn ói
Đau vùng thượng vị (vùng trên rốn) kèm theo buồn nôn hoặc nôn ói có thể không phải chỉ là dấu hiệu của khó tiêu thông thường. Đây cũng có thể là triệu chứng cảnh báo sớm của tiền sản giật hoặc cao huyết áp thai kỳ.
Cơn đau này thường sâu, âm ỉ hoặc dữ dội, đôi khi lan ra sau lưng hoặc vai. Nó phản ánh tình trạng gan bị ảnh hưởng do huyết áp tăng cao. Nếu kèm theo mệt mỏi, khó thở, mẹ bầu nên đến bệnh viện ngay để kiểm tra chức năng gan, thận và huyết áp.
Vì sao việc phát hiện sớm cao huyết áp thai kỳ lại quan trọng?
Phát hiện sớm cao huyết áp thai kỳ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Đây không chỉ là yếu tố giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm, mà còn tạo điều kiện để bác sĩ theo dõi, can thiệp và chăm sóc thai kỳ một cách kịp thời và an toàn.
Dưới đây là những lý do cụ thể giải thích vì sao việc phát hiện sớm bệnh lý này lại đặc biệt quan trọng:
Ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm cho mẹ bầu
Khi không được kiểm soát, cao huyết áp thai kỳ có thể tiến triển thành tiền sản giật, một biến chứng rất nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng của mẹ và bé. Tiền sản giật có thể gây ra các hậu quả như:
-
- Co giật (sản giật): Nếu không được điều trị, cao huyết áp thai kỳ có thể dẫn đến sản giật – tình trạng co giật nghiêm trọng có thể gây tổn thương não và nguy hiểm tính mạng.
- Tổn thương nội tạng: Huyết áp cao làm tăng nguy cơ tổn thương gan, thận, tim, và các mạch máu lớn. Một số mẹ bầu còn có thể bị hội chứng HELLP (rối loạn chức năng gan, giảm tiểu cầu), gây nguy cơ chảy máu nội tạng hoặc xuất huyết não.
- Nhau bong non: Đây là tình trạng bánh nhau tách khỏi thành tử cung trước khi sinh, gây ra chảy máu ồ ạt, đe dọa tính mạng mẹ và làm thai nhi mất nguồn oxy đột ngột.
Việc phát hiện sớm giúp mẹ bầu tránh được những tình huống này, đồng thời giúp bác sĩ có hướng điều trị phù hợp như sử dụng thuốc hạ huyết áp an toàn trong thai kỳ hoặc chỉ định nhập viện khi cần thiết.
Bảo vệ sự phát triển và tính mạng của thai nhi
Huyết áp cao ảnh hưởng trực tiếp đến lưu lượng máu tới bánh nhau – nơi cung cấp oxy và dưỡng chất nuôi thai. Khi lưu lượng máu giảm:
-
- Thai nhi có nguy cơ chậm phát triển trong tử cung (IUGR – Intrauterine Growth Restriction).
- Tăng nguy cơ suy thai do thiếu oxy.
- Nguy cơ sinh non cao hơn, do bác sĩ phải chỉ định sinh sớm để đảm bảo an toàn cho mẹ.
- Thậm chí, trong các trường hợp nghiêm trọng, thai nhi có thể bị tử vong trong tử cung nếu không được xử lý kịp thời.
Phát hiện sớm cao huyết áp giúp bác sĩ theo dõi sát sự phát triển của thai, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị phù hợp để hạn chế tối đa các biến chứng cho bé.
Giúp bác sĩ điều chỉnh kế hoạch chăm sóc thai kỳ hiệu quả
Việc phát hiện sớm cao huyết áp sẽ giúp bác sĩ lập ra kế hoạch chăm sóc thai kỳ sát sao hơn cho mẹ bầu:
-
- Tăng tần suất khám thai để theo dõi huyết áp, chức năng gan thận, protein niệu.
- Chỉ định siêu âm Doppler mạch máu nhau thai để đánh giá lưu thông máu tới thai nhi.
- Theo dõi tim thai, cử động thai, và các chỉ số phát triển của em bé qua từng giai đoạn.
- Tùy tình trạng bệnh, bác sĩ có thể cân nhắc dùng thuốc hạ huyết áp phù hợp với thai kỳ, hoặc lên kế hoạch sinh sớm để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
Mỗi bước trong kế hoạch chăm sóc đều giúp tăng khả năng kiểm soát tốt tình trạng huyết áp và giúp mẹ vượt qua thai kỳ một cách an toàn.
Giảm thiểu nguy cơ phải can thiệp sinh mổ khẩn cấp
Khi cao huyết áp không được kiểm soát tốt, mẹ bầu có nguy cơ phải sinh mổ khẩn cấp để cứu mẹ hoặc thai nhi. Điều này có thể dẫn đến:
-
- Tăng nguy cơ mất máu trong quá trình mổ
- Khó hồi phục sau sinh
- Ảnh hưởng đến lần mang thai tiếp theo
Phát hiện sớm và kiểm soát huyết áp giúp mẹ có nhiều cơ hội sinh thường an toàn hơn, đồng thời tránh được các rủi ro phẫu thuật không mong muốn.
Giúp mẹ bầu điều chỉnh lối sống kịp thời
Một khi biết bản thân có nguy cơ cao huyết áp thai kỳ, mẹ bầu có thể chủ động:
-
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế muối, ăn nhạt, tăng cường rau xanh, thực phẩm giàu kali và chất xơ.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Như yoga cho bà bầu, đi bộ để cải thiện tuần hoàn và ổn định huyết áp.
- Giảm căng thẳng và ngủ đủ giấc: Trạng thái tinh thần ổn định giúp điều hòa hệ tim mạch tốt hơn.
- Tự theo dõi huyết áp tại nhà: Ghi chép kết quả để báo cho bác sĩ trong các lần khám.
Chính những điều chỉnh nhỏ nhưng kịp thời này có thể tạo nên sự khác biệt rất lớn cho cả quá trình mang thai.
Khi nào mẹ bầu cần đi khám?
Ngoài 5 dấu hiệu cảnh báo trên, mẹ bầu nên đi khám ngay nếu gặp các trường hợp sau:
-
- Huyết áp đo tại nhà cao hơn 140/90 mmHg
- Thai máy yếu, ít cử động
- Có biểu hiện đau bụng, chảy máu âm đạo bất thường
- Có tiền sử bị tiền sản giật ở lần mang thai trước
- Mẹ bầu có bệnh nền như đái tháo đường, béo phì, rối loạn mỡ máu
Mẹ bầu nên để ý đến những dấu hiệu khác để có thể đi khám và bảo vệ bản thân cùng thai nhi
Phòng ngừa cao huyết áp thai kỳ như thế nào?
Để hạn chế nguy cơ mắc cao huyết áp thai kỳ, mẹ bầu cần chú ý:
Chế độ ăn uống lành mạnh
-
- Hạn chế muối và thực phẩm nhiều natri (đồ hộp, mắm, nước tương…)
- Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt
- Uống đủ nước mỗi ngày (tối thiểu 2 lít)
Duy trì cân nặng hợp lý
Tăng cân quá nhanh có thể gây áp lực lên hệ tuần hoàn. Hãy kiểm soát cân nặng theo khuyến cáo của bác sĩ trong từng giai đoạn của thai kỳ.
Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày
Đi bộ, yoga cho bà bầu, bơi lội là những hoạt động tốt giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng, từ đó hạn chế nguy cơ cao huyết áp.
Giữ tinh thần thoải mái
Lo âu, căng thẳng kéo dài là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây tăng huyết áp. Mẹ bầu nên học cách thư giãn, nghe nhạc, thiền, chia sẻ cảm xúc với người thân để giữ tinh thần tích cực.
Theo dõi huyết áp thường xuyên
Nếu thuộc nhóm nguy cơ cao, mẹ bầu nên tự đo huyết áp tại nhà 1 – 2 lần/ngày để phát hiện sớm những bất thường.
