Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là nguyên nhân gây tử vong và tàn phế hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê y tế, mỗi năm có hàng triệu ca đột quỵ mới, trong đó nhiều trường hợp xảy ra bất ngờ, để lại hậu quả nghiêm trọng. Điều đáng lo ngại là đột quỵ đang có xu hướng trẻ hóa, nhiều người dưới 45 tuổi cũng có thể gặp phải.
Nhận biết dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm là chìa khóa để cấp cứu kịp thời và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 10 dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm mà bất cứ ai cũng cần lưu ý.
Tê bì hoặc yếu một bên cơ thể
Một trong những dấu hiệu cảnh báo rõ rệt nhất là tình trạng tê hoặc yếu nửa mặt, tay hoặc chân, thường chỉ xảy ra ở một bên cơ thể. Người bệnh có thể cảm thấy khó nâng tay, bước đi loạng choạng, hoặc miệng méo khi cười. Đây là triệu chứng điển hình khi não bộ bị thiếu máu đột ngột.
Méo miệng, khó nói hoặc nói lắp
Cảnh báo đột quỵ sớm có thể xuất hiện dưới dạng nói lắp, khó tìm từ, hoặc nói không rõ ràng. Người xung quanh dễ nhận ra khi bệnh nhân bỗng dưng nói ngọng, câu chữ lộn xộn, không thể diễn đạt như bình thường. Đây là tình trạng rối loạn ngôn ngữ do tổn thương vùng não kiểm soát lời nói.
Thị lực thay đổi bất thường
Người sắp bị đột quỵ có thể nhìn mờ đột ngột, mất thị lực một bên mắt hoặc nhìn đôi. Đây là do máu không được cung cấp đủ đến dây thần kinh thị giác. Nếu triệu chứng này xuất hiện, cần đi khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm.
Đau đầu dữ dội, đột ngột
Đau đầu do đột quỵ khác với cơn đau đầu thông thường. Cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội, có thể kèm theo buồn nôn, nôn, mờ mắt. Đây thường là biểu hiện của đột quỵ xuất huyết não, rất nguy hiểm và cần cấp cứu ngay.
Chóng mặt, mất thăng bằng
Đột quỵ sớm có thể biểu hiện qua sự mất kiểm soát thăng bằng, đứng không vững, đi loạng choạng. Kèm theo đó có thể là chóng mặt, choáng váng, mất phối hợp vận động. Nếu triệu chứng xuất hiện đột ngột ở người bình thường, đây là dấu hiệu cần cảnh giác cao độ.
Rối loạn trí nhớ và nhận thức
Người có nguy cơ đột quỵ sớm có thể gặp tình trạng lẫn lộn, không nhận biết được không gian, thời gian, hoặc người thân xung quanh. Trí nhớ suy giảm đột ngột, mất khả năng tập trung cũng là dấu hiệu cảnh báo cần lưu tâm.
Buồn nôn, nôn kèm choáng váng
Trong một số trường hợp, người bệnh có thể thấy buồn nôn, nôn mửa dữ dội đi kèm với choáng váng, mất thăng bằng. Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm của đột quỵ liên quan đến tiểu não hoặc thân não – vùng kiểm soát thăng bằng và vận động.
Co giật
Mặc dù ít gặp hơn, nhưng co giật có thể là dấu hiệu khởi phát của một cơn đột quỵ, đặc biệt là ở người trẻ tuổi. Khi mạch máu não bị tắc hoặc vỡ, tín hiệu điện trong não rối loạn, gây ra co giật bất thường.
Mệt mỏi, kiệt sức không rõ nguyên nhân
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi bất thường, kiệt sức đột ngột ngay cả khi nghỉ ngơi, hãy cảnh giác. Đây có thể là cảnh báo đột quỵ sớm, nhất là khi kèm theo tê bì, đau đầu hoặc thay đổi thị lực.
Huyết áp tăng cao đột ngột
Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ hàng đầu của đột quỵ. Khi huyết áp tăng vọt đột ngột, vượt mức bình thường, nguy cơ xuất huyết não hoặc nhồi máu não rất lớn. Đây là dấu hiệu quan trọng không nên bỏ qua, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi.
Huyết áp cao một cách đột ngột là dấu hiệu cảnh báo bạn có thể bị đột quỵ sớm
Vì sao cần nhận biết dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sớm?
Theo các chuyên gia y tế, thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ là trong vòng 3–4,5 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Nếu người bệnh được đưa đến bệnh viện sớm, khả năng cứu sống và phục hồi sẽ cao hơn rất nhiều. Ngược lại, chậm trễ có thể dẫn đến liệt vĩnh viễn, mất khả năng giao tiếp hoặc tử vong.
Ai có nguy cơ cao bị đột quỵ sớm?
-
- Người bị tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu.
- Người hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu.
- Người thừa cân, béo phì, ít vận động.
- Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ.
- Người thường xuyên căng thẳng, stress, mất ngủ.
Cách phòng ngừa đột quỵ sớm
Kiểm soát huyết áp và đường huyết
Duy trì huyết áp dưới 130/80 mmHg, kiểm soát đường huyết ổn định giúp giảm nguy cơ đột quỵ đáng kể.
Ăn uống lành mạnh
-
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế muối, đường tinh luyện, đồ chiên rán.
- Ưu tiên thực phẩm giàu omega-3 (cá béo, hạt óc chó, hạt lanh).
Vận động thường xuyên
Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và tuần hoàn máu não.
Bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu
Thuốc lá và rượu bia làm tăng gấp đôi nguy cơ đột quỵ, do đó cần loại bỏ để bảo vệ sức khỏe.
Quản lý căng thẳng và ngủ đủ giấc
Ngủ 7–8 tiếng/ngày, thư giãn tinh thần bằng thiền, yoga hoặc đi bộ để giảm áp lực thần kinh.
Khám sức khỏe định kỳ
Tầm soát huyết áp, mỡ máu, siêu âm tim mạch và kiểm tra sức khỏe não bộ giúp phát hiện sớm nguy cơ và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Đột quỵ sớm là tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra ở bất kỳ ai, kể cả người trẻ. Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo như tê bì nửa người, méo miệng, khó nói, thay đổi thị lực, đau đầu dữ dội… có thể cứu sống người bệnh và hạn chế biến chứng tàn phế. Chủ động phòng ngừa bằng chế độ sống lành mạnh, kiểm soát bệnh nền và đi khám định kỳ chính là cách tốt nhất để giảm nguy cơ cảnh báo đột quỵ sớm trở thành hiện thực.
