Mỗi khi mùa lạnh đến, không chỉ làn da, bàn tay hay đôi chân cần được giữ ấm, mà đường thở – tức hệ hô hấp trên gồm mũi, họng, thanh quản, khí quản – cũng là bộ phận rất nhạy cảm với nhiệt độ thấp. Khi không khí lạnh tràn vào cơ thể qua đường thở, đặc biệt là lúc ra ngoài vào sáng sớm hoặc tối muộn, niêm mạc hô hấp dễ bị kích ứng, gây ho, khô rát, viêm họng và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp như cảm lạnh, viêm phế quản, viêm phổi.
Vì vậy, việc giữ ấm đường thở không chỉ là hành động bảo vệ cơ thể khỏi cảm giác khó chịu tức thời, mà còn là biện pháp chủ động giúp phòng tránh bệnh tật trong mùa lạnh, đặc biệt với trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền hô hấp như hen suyễn, viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn những mẹo giữ ấm đường thở hiệu quả khi ra đường trời lạnh, dễ áp dụng trong cuộc sống hàng ngày, giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp một cách toàn diện.
Tại sao cần giữ ấm đường thở trong mùa lạnh?
Không khí lạnh – “kẻ thù” của hệ hô hấp
Không khí lạnh, khô khi hít vào mũi sẽ:
-
- Làm co mạch máu ở niêm mạc mũi và họng, khiến lưu thông khí huyết kém
- Gây khô niêm mạc, làm mất lớp bảo vệ tự nhiên chống vi khuẩn, virus
- Làm giảm khả năng làm ấm và làm ẩm không khí trước khi vào phổi
Tất cả những yếu tố này khiến hệ hô hấp dễ bị tổn thương, đặc biệt khi đi ngoài trời vào lúc sáng sớm, tối muộn hoặc khi có gió lạnh mạnh.
Những ai dễ bị ảnh hưởng nhất?
-
- Trẻ em: Đường thở nhỏ, niêm mạc mỏng, sức đề kháng yếu
- Người cao tuổi: Hệ miễn dịch suy giảm, thường có bệnh mạn tính
- Người có bệnh nền hô hấp: Hen suyễn, viêm phế quản, viêm mũi dị ứng
- Người phải làm việc ngoài trời: công nhân, bảo vệ, người bán hàng rong
Giữ ấm đường thở không chỉ giúp họ cảm thấy dễ chịu mà còn giảm nguy cơ tái phát hoặc nặng hơn các bệnh đã mắc.
Dấu hiệu cho thấy đường thở đang bị tổn thương do lạnh
Bạn nên chú ý nếu gặp các biểu hiện sau khi tiếp xúc với không khí lạnh:
-
- Khô, đau rát cổ họng, nhất là khi nuốt hoặc nói chuyện
- Hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi thường xuyên vào buổi sáng
- Ho khan, ho có đờm, nhất là khi mới ra ngoài trời lạnh
- Khó thở, tức ngực nhẹ, đặc biệt ở người có tiền sử hen suyễn
- Viêm họng tái phát nhiều lần dù không có dấu hiệu sốt hay viêm nhiễm rõ ràng
Những dấu hiệu này cảnh báo rằng niêm mạc hô hấp đang bị kích ứng hoặc viêm nhiễm, cần được chăm sóc và giữ ấm đúng cách.
Mẹo giữ ấm đường thở hiệu quả khi ra ngoài trời lạnh
Dưới đây là những cách đơn giản, dễ thực hiện nhưng cực kỳ hữu ích để giữ ấm vùng mũi, họng, khí quản khi bạn phải di chuyển ngoài trời lạnh.
Đeo khẩu trang vải hoặc khẩu trang y tế nhiều lớp
-
- Khẩu trang là lớp chắn đầu tiên giúp giữ hơi ấm quanh mũi và miệng, làm ấm không khí trước khi hít vào phổi
- Nên chọn khẩu trang vải dày, có lớp lọc, hoặc đeo khẩu trang y tế bên trong, vải bên ngoài để tăng khả năng giữ nhiệt
- Với người có bệnh hô hấp, khẩu trang than hoạt tính giúp lọc không khí tốt hơn
Lưu ý: thay khẩu trang thường xuyên và giặt sạch khẩu trang vải mỗi ngày.
Dùng khăn quàng cổ che kín miệng và mũi
-
- Khi nhiệt độ xuống thấp, quấn khăn qua cả miệng và mũi là cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để giữ ấm đường thở
- Khăn len, khăn nỉ dày là lựa chọn lý tưởng vì giữ nhiệt tốt, mềm mại, không gây kích ứng
- Nên chọn loại khăn dài, dễ điều chỉnh để không gây khó chịu khi di chuyển lâu
Uống nước ấm trước và sau khi ra ngoài
-
- Nước ấm giúp làm ẩm lớp niêm mạc họng, tạo hàng rào bảo vệ trước khi tiếp xúc với không khí lạnh
- Có thể dùng nước gừng, trà thảo mộc, nước mật ong ấm để vừa giữ ấm, vừa tăng đề kháng
- Tránh uống nước lạnh, nước đá vào mùa đông – vì có thể khiến đường thở co thắt, gây ho và viêm họng
Xông mũi – họng bằng thảo dược
-
- Dùng lá bạc hà, lá tía tô, sả, gừng, vỏ bưởi đun nước xông hằng tuần giúp làm sạch, làm ẩm và kháng khuẩn đường thở
- Xông trong không gian kín, hít thở sâu để hơi nước vào được mũi và họng
- Lưu ý: không xông quá nóng hoặc quá lâu (mỗi lần khoảng 10–15 phút)
Hạn chế nói chuyện, hít thở mạnh khi trời lạnh
-
- Khi ra đường trời lạnh, nói nhiều, nói to hay cười lớn có thể khiến không khí lạnh tràn vào họng nhanh hơn, làm tăng nguy cơ viêm họng
- Cố gắng thở bằng mũi thay vì miệng để không khí được làm ấm và làm ẩm trước khi vào phổi
- Nếu tập thể dục ngoài trời, nên khởi động trong nhà và chọn thời điểm không quá lạnh (sau 7h sáng hoặc trước 5h chiều)
Cách chăm sóc đường thở sau khi trở về từ ngoài trời
Không chỉ khi ra ngoài mà sau khi trở về nhà, bạn cũng nên áp dụng các biện pháp chăm sóc để phục hồi niêm mạc hô hấp:
Súc miệng, súc họng bằng nước muối ấm
-
- Dùng nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng ấm để súc miệng – họng giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và làm dịu cổ họng
- Nên thực hiện 1–2 lần mỗi ngày, đặc biệt sau khi đi ngoài trời về
Tắm nước ấm, thay đồ khô ngay sau khi về
-
- Nên tắm bằng nước ấm ở nơi kín gió, không tắm ngay khi vừa trở về nếu cơ thể còn lạnh
- Lau khô tóc và vùng cổ ngay sau khi tắm để tránh nhiễm lạnh vùng đầu – cổ – ngực
Giữ độ ẩm không khí trong nhà
-
- Dùng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước trong phòng khi sử dụng máy sưởi
- Không khí quá khô sẽ làm đường thở nứt nẻ, khô rát và dễ bị kích ứng
- Duy trì độ ẩm phòng lý tưởng ở mức 40–60%
Những điều nên tránh để không làm tổn thương đường thở
-
- Không ra đường khi vừa ngủ dậy hoặc lúc cơ thể còn chưa ấm
- Không hút thuốc lá – thuốc lào, vì khói thuốc là nguyên nhân gây viêm họng mạn tính và tổn thương phổi
- Không hít phải khói bếp, khói đốt rơm rạ – có thể làm kích ứng nặng đường hô hấp
- Tránh nói nhiều khi không khí quá lạnh, đặc biệt với người có tiền sử viêm họng, viêm thanh quản
- Không chủ quan với những cơn ho kéo dài, đau họng nhẹ – hãy đi khám nếu triệu chứng kéo dài trên 3 ngày
Ai cần đặc biệt chú ý giữ ấm đường thở?
Trẻ nhỏ
-
- Đường thở ngắn và hẹp, dễ viêm, phù nề
- Nên dùng khăn che mũi miệng và mặc đủ ấm khi ra ngoài
Người cao tuổi
-
- Hệ miễn dịch suy yếu, dễ nhiễm lạnh dẫn đến viêm phổi
- Cần tránh ra ngoài sáng sớm, chú ý giữ cổ – ngực ấm
Người có bệnh mãn tính
-
- Hen suyễn, COPD, viêm mũi dị ứng… cần đặc biệt tránh lạnh đột ngột
- Tuân thủ thuốc điều trị và giữ môi trường` sống sạch, ấm
Giữ ấm đường thở là việc tưởng chừng đơn giản nhưng lại mang ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phòng tránh các bệnh đường hô hấp mùa lạnh. Đặc biệt với những ai phải thường xuyên ra ngoài trời sớm hoặc muộn, người có cơ địa nhạy cảm với lạnh thì việc bảo vệ mũi – họng đúng cách sẽ giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ viêm nhiễm, mệt mỏi và các biến chứng nặng hơn.
