Lợi ích của DHA và EPA trong bảo vệ não bộ và tim mạch

Trong những năm gần đây, các axit béo Omega-3 như DHA và EPA ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm từ giới chuyên gia y tế và người tiêu dùng vì những lợi ích to lớn đối với sức khỏe. Trong đó, vai trò của DHA và EPA trong bảo vệ não bộ và tim mạch được đánh giá là vô cùng quan trọng. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về DHA, EPA là gì, chúng hoạt động như thế nào và vì sao bạn nên bổ sung chúng mỗi ngày để tăng cường chức năng não bộ, duy trì trái tim khỏe mạnh và phòng ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm.

DHA và EPA là gì?

DHA (Docosahexaenoic Acid) và EPA (Eicosapentaenoic Acid) là hai loại axit béo thuộc nhóm Omega-3, một loại chất béo không bão hòa thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, bắt buộc phải bổ sung thông qua thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng.

• • DHA là thành phần chính cấu tạo nên màng tế bào thần kinh trong não bộ, đặc biệt chiếm tỉ lệ cao trong vỏ não và võng mạc.
  • EPA đóng vai trò quan trọng trong quá trình chống viêm, kiểm soát cholesterol máu và duy trì chức năng tim mạch.

DHA và EPA thường có nhiều trong các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá mòi, dầu cá, dầu nhuyễn thể, hoặc các chế phẩm bổ sung Omega-3.

Tại sao DHA và EPA lại quan trọng với sức khỏe?

Không giống như chất béo bão hòa gây hại, DHA và EPA mang lại hàng loạt lợi ích thiết yếu cho cơ thể, đặc biệt là trong việc bảo vệ não bộ và tim mạch. Cả hai đều đóng vai trò trong việc duy trì cấu trúc tế bào, hỗ trợ tín hiệu thần kinh, điều hòa huyết áp và ngăn ngừa viêm nhiễm ở cấp độ tế bào.

Lợi ích của DHA và EPA trong bảo vệ não bộ

Hỗ trợ phát triển trí não ở trẻ nhỏ

DHA chiếm tới 40% lượng axit béo trong não bộ và khoảng 60% trong võng mạc mắt. Trong giai đoạn bào thai và 3 năm đầu đời, DHA đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển cấu trúc não và chức năng thị giác.

Nghiên cứu cho thấy, trẻ được bổ sung đầy đủ DHA từ khi còn trong bụng mẹ sẽ có khả năng phát triển trí tuệ tốt hơn, phản xạ nhanh hơn và thị lực rõ nét hơn. Việc thiếu hụt DHA trong giai đoạn này có thể làm suy giảm khả năng học tập, ghi nhớ và xử lý thông tin của trẻ sau này.

Tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung ở người trưởng thành

DHA giúp duy trì cấu trúc và hoạt động bình thường của màng tế bào thần kinh. Ở người lớn, bổ sung DHA và EPA đều đặn có thể cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ, giảm mệt mỏi tinh thần, từ đó nâng cao hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng người có lượng DHA cao trong máu có chức năng nhận thức tốt hơn và nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh thấp hơn.

Phòng ngừa các bệnh lý thần kinh

DHA có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh trước sự tấn công của các gốc tự do, giảm viêm và ngăn chặn sự hình thành mảng bám amyloid – một trong những nguyên nhân chính gây bệnh Alzheimer.

Ngoài ra, EPA cũng được chứng minh là có khả năng cải thiện tâm trạng, làm giảm các triệu chứng của trầm cảm, lo âu, và một số rối loạn tâm thần khác.

Vai trò của DHA và EPA trong bảo vệ tim mạch

Hạ triglyceride và cholesterol xấu (LDL)

EPA và DHA giúp làm giảm lượng triglyceride – một loại chất béo có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ mắc bệnh tim. Đồng thời, chúng cũng giúp cải thiện tỷ lệ HDL (cholesterol tốt) và giảm LDL (cholesterol xấu), từ đó giúp máu lưu thông tốt hơn và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.

Ngăn ngừa hình thành cục máu đông

EPA có tác dụng làm loãng máu tự nhiên, giúp ngăn ngừa hiện tượng kết tụ tiểu cầu – nguyên nhân dẫn đến cục máu đông. Nhờ đó, EPA giúp giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ, đặc biệt ở những người có tiền sử bệnh tim mạch.

Điều hòa huyết áp

DHA và EPA có khả năng làm giãn mạch máu, giảm sức cản thành mạch, từ đó hỗ trợ điều hòa huyết áp ở mức ổn định. Đối với những người bị cao huyết áp, việc bổ sung Omega-3 đúng cách có thể giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả mà không cần dùng quá nhiều thuốc.

Giảm viêm, bảo vệ thành mạch

Tình trạng viêm mạn tính trong cơ thể là yếu tố nguy cơ dẫn đến nhiều bệnh lý tim mạch nghiêm trọng. EPA và DHA giúp giảm các chỉ số viêm trong máu như CRP, IL-6 và TNF-alpha, từ đó hỗ trợ bảo vệ thành mạch máu khỏi tổn thương.

DHA và EPA còn mang lại những lợi ích nào khác?

Ngoài việc bảo vệ não bộ và tim mạch, DHA và EPA còn có nhiều tác dụng tích cực khác đối với sức khỏe toàn diện:

• • Hỗ trợ thị lực: DHA là thành phần chính của võng mạc, giúp cải thiện thị lực và ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng.
  • Tăng cường hệ miễn dịch: Omega-3 giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch, tăng cường đề kháng với vi khuẩn và virus.
  • Cải thiện sức khỏe xương khớp: DHA và EPA giúp làm giảm viêm trong các khớp, hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp và đau khớp.
  • Làm đẹp da: Các axit béo Omega-3 giúp duy trì độ ẩm, đàn hồi và làm chậm quá trình lão hóa da.

Nên bổ sung DHA và EPA như thế nào là đúng cách?

Thông qua chế độ ăn uống

Nguồn cung cấp DHA và EPA tự nhiên tốt nhất là:

• • Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi
  • Hải sản: Tôm, cua, mực
  • Dầu cá, dầu nhuyễn thể
  • Trứng gà Omega-3
  • Một số loại tảo biển (với người ăn chay)

Bạn nên ăn cá béo ít nhất 2 lần mỗi tuần để cung cấp đủ DHA và EPA cho cơ thể.

Thực phẩm bổ sung Omega-3

Trong một số trường hợp không thể ăn cá thường xuyên, bạn có thể sử dụng viên uống bổ sung Omega-3. Khi chọn sản phẩm, hãy chú ý đến:

• • Tỉ lệ DHA và EPA: Tùy vào mục tiêu sử dụng (não bộ hay tim mạch) mà chọn tỉ lệ phù hợp
  • Nguồn gốc nguyên liệu: Ưu tiên dầu cá tinh khiết, không chứa kim loại nặng
  • Dạng bào chế: Dạng triglyceride dễ hấp thu hơn so với ethyl ester

Liều dùng khuyến nghị:

• • Người lớn: 250–500 mg EPA+DHA mỗi ngày
  • Phụ nữ mang thai: 200–300 mg DHA mỗi ngày
  • Trẻ em: Liều lượng tùy theo độ tuổi và cân nặng, nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng

Không nên tự ý dùng liều cao mà không có hướng dẫn từ bác sĩ vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu hoặc ảnh hưởng đến thuốc đang dùng.

Ai cần bổ sung DHA và EPA nhiều hơn?

Một số nhóm đối tượng đặc biệt cần quan tâm đến việc bổ sung DHA và EPA:

• • Phụ nữ mang thai và cho con bú: Giúp phát triển trí não và thị lực cho thai nhi và trẻ sơ sinh
  • Người lớn tuổi: Ngăn ngừa suy giảm trí nhớ, thoái hóa thần kinh và bệnh tim mạch
  • Người có chế độ ăn ít cá hoặc ăn chay: Dễ thiếu hụt DHA, EPA
  • Người làm việc trí óc căng thẳng, mất ngủ, giảm tập trung
  • Người có tiền sử bệnh tim, rối loạn lipid máu, cao huyết áp

Một số lưu ý khi sử dụng DHA và EPA

• • Không nên lạm dụng DHA và EPA vì có thể gây rối loạn đông máu nếu dùng liều cao kéo dài.
  • Nên bổ sung Omega-3 sau bữa ăn có chất béo để tăng khả năng hấp thu.
  • Tham khảo bác sĩ nếu bạn đang dùng thuốc chống đông máu, thuốc tim mạch hoặc có bệnh lý mãn tính.
  • Kiểm tra nguồn gốc sản phẩm bổ sung để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

DHA và EPA là hai dưỡng chất thiết yếu không thể thiếu đối với sức khỏe não bộ và tim mạch. Việc bổ sung đầy đủ và đúng cách hai loại axit béo Omega-3 này sẽ giúp bạn duy trì trí tuệ minh mẫn, trái tim khỏe mạnh và phòng ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm. Hãy chú trọng hơn đến việc ăn uống khoa học, ưu tiên thực phẩm giàu Omega-3 hoặc sử dụng các sản phẩm bổ sung chất lượng để bảo vệ sức khỏe toàn diện từ hôm nay.