Người uống rượu thường xuyên nên bổ sung gì để bảo vệ gan?

Trong xã hội hiện đại, rượu bia thường được sử dụng trong các bữa tiệc, giao tiếp công việc và gặp gỡ bạn bè. Tuy nhiên, thói quen sử dụng nhiều rượu bia lại là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương gan – cơ quan có nhiệm vụ thải độc và duy trì cân bằng chuyển hóa cho cơ thể.

Với người uống rượu thường xuyên, câu hỏi đặt ra là: “Nên bổ sung gì để bảo vệ gan, hạn chế tối đa những tổn hại do bia rượu gây ra?”. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết và khoa học để bạn chủ động chăm sóc lá gan của mình.

Tại sao gan dễ tổn thương ở người uống rượu thường xuyên?

Khi uống rượu, cồn (ethanol) được hấp thụ nhanh vào máu và chuyển đến gan. Tại đây, gan phải phân giải ethanol thành acetaldehyde – một chất có độc tính cao, sau đó chuyển hóa thành acetate để thải ra ngoài.

Nếu lượng rượu vượt quá khả năng xử lý, acetaldehyde tích tụ và phá hủy tế bào gan, gây nên:

• • Gan nhiễm mỡ do rượu: Giai đoạn sớm, mỡ tích tụ nhiều trong gan.
  • Viêm gan do rượu: Gan bị viêm, tế bào gan hoại tử.
  • Xơ gan: Tế bào gan bị thay thế bằng mô sẹo, gan mất dần chức năng.
  • Ung thư gan: Giai đoạn cuối cùng, đe dọa tính mạng.

Chính vì vậy, người uống rượu thường xuyên cần quan tâm đến việc bổ sung dưỡng chất, thảo dược và điều chỉnh lối sống để giảm gánh nặng cho gan.

Người uống rượu thường xuyên nên bổ sung gì để bảo vệ gan?

Nước – yếu tố quan trọng nhất

Rượu làm cơ thể mất nước và điện giải. Uống đủ nước mỗi ngày (2–2,5 lít) giúp gan đào thải độc tố nhanh hơn, hạn chế tình trạng khô miệng, mệt mỏi và giảm gánh nặng chuyển hóa.

Vitamin và khoáng chất thiết yếu

• • Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): Rượu làm cạn kiệt vitamin B, dẫn đến suy nhược thần kinh và rối loạn chuyển hóa. Bổ sung nhóm vitamin này giúp phục hồi năng lượng và chức năng gan.
  • Vitamin C và E: Hoạt động như chất chống oxy hóa, bảo vệ tế bào gan khỏi gốc tự do sinh ra trong quá trình phân giải rượu.
  • Kẽm và selen: Tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ chức năng giải độc của gan.

Chất chống oxy hóa tự nhiên

• • Glutathione: Một chất chống oxy hóa mạnh mẽ có trong gan, giúp trung hòa độc tố acetaldehyde. Có thể bổ sung qua thực phẩm như bông cải xanh, bơ, rau bina.
  • Polyphenol và flavonoid: Có trong trà xanh, cacao, các loại quả mọng, giúp chống viêm và bảo vệ tế bào gan.

Thảo dược hỗ trợ gan

Một số loại thảo dược đã được nghiên cứu chứng minh lợi ích:

• • Cây kế sữa (milk thistle): Hoạt chất silymarin bảo vệ màng tế bào gan, kích thích tái tạo gan.
  • Atiso: Giúp tăng tiết mật, hỗ trợ thải độc, giảm mỡ gan.
  • Diệp hạ châu: Thường dùng trong hỗ trợ viêm gan, men gan cao.
  • Nghệ (curcumin): Có tính kháng viêm và chống oxy hóa, cải thiện chức năng gan.

Thực phẩm giàu chất xơ và lợi khuẩn

• • Rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt giúp gan giảm tải trong quá trình chuyển hóa.
  • Thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi cung cấp lợi khuẩn, cân bằng hệ tiêu hóa, hỗ trợ gan gián tiếp.

Thực phẩm giàu omega-3

Cá hồi, cá mòi, hạt chia, hạt óc chó giúp giảm viêm, cải thiện mỡ máu và bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do rượu.

Những thực phẩm nên hạn chế để bảo vệ gan

Đối với người uống rượu thường xuyên, ngoài việc quan tâm nên bổ sung gì để hỗ trợ gan, thì việc loại bỏ hoặc hạn chế các thực phẩm gây gánh nặng cũng quan trọng không kém. Một số nhóm thực phẩm dưới đây có thể làm gan khó phục hồi, thậm chí thúc đẩy tiến triển của bệnh gan nếu sử dụng thường xuyên.

Đồ ăn nhiều dầu mỡ, chiên rán

Khoai tây chiên, gà rán, thịt mỡ… chứa nhiều chất béo bão hòa và trans-fat. Những loại chất béo này dễ tích tụ trong gan, gây ra gan nhiễm mỡ và làm gan phải hoạt động nhiều hơn để chuyển hóa. Nếu kết hợp cùng bia rượu, nguy cơ xơ gan tăng lên gấp nhiều lần.

Thực phẩm chế biến sẵn

Xúc xích, thịt xông khói, mì ăn liền, đồ hộp thường chứa nhiều muối, đường, chất bảo quản và phụ gia. Các chất này làm tăng áp lực thải độc của gan, đồng thời có thể gây giữ nước, tăng huyết áp và hại tim mạch.

Thức ăn nhiều đường tinh luyện

Bánh ngọt, kẹo, nước ngọt có gas, trà sữa chứa lượng đường cao. Gan sẽ chuyển hóa đường dư thừa thành mỡ, làm tăng tình trạng gan nhiễm mỡ. Đường cũng thúc đẩy viêm và làm giảm khả năng chống oxy hóa tự nhiên của gan.

Muối và thực phẩm mặn

Ăn quá nhiều muối hoặc thực phẩm mặn (dưa muối, mắm, cá khô) khiến cơ thể giữ nước, làm tăng áp lực trong mạch máu và gây phù nề ở bệnh nhân có tổn thương gan. Người uống rượu nhiều cần đặc biệt lưu ý vì nguy cơ cổ trướng cao.

Thức uống kích thích

• • Nước ngọt có gas: Ngoài đường, chúng còn chứa CO2 và phụ gia làm tăng áp lực chuyển hóa của gan.
  • Cà phê quá đặc, nước tăng lực: Uống nhiều có thể gây mất ngủ, tăng nhịp tim, ảnh hưởng đến gan và hệ thần kinh.
  • Thuốc lá: Nicotine và các chất độc hại trong thuốc lá không chỉ hại phổi mà còn làm gan khó khăn hơn trong việc thải độc.

Thực phẩm quá cay, nóng

Ớt, tiêu và gia vị cay nếu dùng quá nhiều có thể kích thích dạ dày và làm gan phải tiết nhiều dịch mật hơn. Với người đã có tổn thương gan, điều này dễ dẫn đến khó tiêu, ợ nóng, đầy bụng.

Lối sống giúp giảm tổn hại gan ở người uống rượu thường xuyên

Ngoài câu hỏi “nên bổ sung gì”, người uống rượu cũng cần điều chỉnh thói quen sống:

• • Giảm dần tần suất uống: Không uống liên tục nhiều ngày, nên xen kẽ ngày nghỉ gan.
  • Ăn no trước khi uống: Giúp giảm tốc độ hấp thụ cồn.
  • Không uống khi đói: Gan sẽ chịu tác động mạnh hơn.
  • Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 150 phút/tuần giúp kiểm soát cân nặng, giảm mỡ gan.
  • Ngủ đủ giấc: Giúp gan tái tạo và phục hồi sau quá trình thải độc.

Dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương

Người uống rượu lâu năm cần lưu ý các dấu hiệu:

• • Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân.
  • Vàng da, vàng mắt.
  • Đau tức hạ sườn phải.
  • Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu.
  • Chướng bụng, phù chân.

Nếu xuất hiện triệu chứng này, nên đi khám ngay để kiểm tra men gan và siêu âm gan.

Khám và tầm soát định kỳ để bảo vệ gan

• • Xét nghiệm men gan (AST, ALT, GGT) để đánh giá chức năng gan.
  • Siêu âm gan phát hiện gan nhiễm mỡ, xơ gan sớm.
  • Tầm soát viêm gan B, C nếu có yếu tố nguy cơ.

Khám định kỳ 6–12 tháng/lần là cách đơn giản và hiệu quả để theo dõi sức khỏe gan, đặc biệt với những ai vẫn duy trì thói quen uống rượu bia.

Lời khuyên để bảo vệ gan lâu dài

• • Hạn chế bia rượu, không uống quá khuyến nghị của WHO.
  • Bổ sung vitamin, khoáng chất và thảo dược hỗ trợ gan.
  • Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau xanh, ít dầu mỡ.
  • Tập thể dục, ngủ đủ giấc và quản lý căng thẳng.
  • Khám định kỳ để phát hiện sớm các bất thường.

Với người uống rượu thường xuyên, gan luôn phải hoạt động quá tải để xử lý độc tố. Việc quan tâm đến việc nên bổ sung gì trong chế độ ăn uống, kết hợp với lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ, sẽ giúp bảo vệ gan, giảm nguy cơ viêm gan, xơ gan và ung thư gan. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ mỗi ngày để duy trì một lá gan khỏe mạnh và một cơ thể bền vững lâu dài.