Hiểu rõ dấu hiệu cảnh báo gan bị tổn thương sẽ giúp bạn nhận biết sớm, từ đó có biện pháp điều chỉnh lối sống và điều trị kịp thời.
Mệt mỏi và suy nhược kéo dài
Tại sao gan bị tổn thương gây mệt mỏi?
Gan đóng vai trò chuyển hóa năng lượng và loại bỏ độc tố. Khi gan gặp vấn đề, quá trình chuyển hóa bị chậm lại, khiến cơ thể thiếu năng lượng và cảm thấy mệt mỏi ngay cả khi nghỉ ngơi đầy đủ.
Khi nào nên lo lắng?
Nếu tình trạng mệt mỏi kéo dài trên 2 tuần, đi kèm khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương.
Vàng da và vàng mắt
Vì sao vàng da liên quan đến gan?
Vàng da là triệu chứng điển hình khi gan suy giảm chức năng. Khi gan không xử lý được bilirubin – sắc tố mật, chất này tích tụ trong máu và lắng đọng ở da, mắt, gây vàng da, vàng mắt.
Tình trạng thường gặp
-
- Da vàng rõ ở mặt và lòng bàn tay.
- Mắt có màu vàng hơn bình thường, đặc biệt dễ nhận thấy ở tròng trắng.
Đau và khó chịu vùng hạ sườn phải
Vị trí và cảm giác đau
Gan nằm ở phía bên phải, ngay dưới xương sườn. Khi gan bị viêm hoặc tổn thương, người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc nặng tức vùng này.
Lưu ý
Nếu cơn đau kèm theo sưng hoặc khó chịu liên tục, đó là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương và cần kiểm tra y tế ngay.
Nước tiểu sẫm màu
Nguyên nhân nước tiểu đổi màu
Nồng độ bilirubin tăng trong máu không chỉ gây vàng da mà còn làm nước tiểu chuyển màu vàng sẫm hoặc nâu. Đây là một dấu hiệu khá đặc trưng của bệnh lý gan, đặc biệt là viêm gan hoặc tắc mật.
Khi nào cần chú ý?
Nếu nước tiểu sẫm màu nhưng không liên quan đến uống ít nước hoặc thực phẩm có màu đậm (như củ dền), hãy nghĩ đến khả năng gan đang gặp vấn đề.
Sưng bụng hoặc phù nề
Vì sao gan tổn thương gây sưng?
Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng tổng hợp albumin giảm, dẫn đến mất cân bằng dịch trong cơ thể và gây phù nề, đặc biệt ở chân và mắt cá. Đồng thời, tình trạng cổ trướng (dịch tích tụ trong bụng) cũng có thể xảy ra.
Triệu chứng đi kèm
-
- Bụng to bất thường, căng cứng.
- Cảm giác khó chịu, nặng nề vùng bụng.
Dễ bầm tím và chảy máu
Nguyên nhân
Gan sản xuất các yếu tố đông máu. Khi gan bị tổn thương, khả năng tạo đông máu giảm, khiến cơ thể dễ bầm tím, chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng mà không rõ nguyên nhân.
Đây là dấu hiệu cảnh báo quan trọng
Nếu thấy cơ thể dễ bầm tím dù không va chạm mạnh, hãy cân nhắc kiểm tra chức năng gan.
Buồn nôn và nôn mửa thường xuyên
Tại sao gan tổn thương gây buồn nôn?
Gan giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ tiêu hóa thông qua sản xuất mật. Khi gan yếu, độc tố tích tụ và hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, dẫn đến cảm giác buồn nôn, đặc biệt sau khi ăn nhiều dầu mỡ.
Khi nào cần đi khám?
Nếu tình trạng buồn nôn diễn ra thường xuyên, kèm đau bụng hoặc vàng da, có thể gan đang gặp vấn đề.
Ngứa da kéo dài
Cơ chế gây ngứa
Sự tích tụ muối mật dưới da là nguyên nhân phổ biến gây ngứa ở người bệnh gan. Cơn ngứa có thể khu trú hoặc lan toàn thân và thường nặng hơn về đêm.
Lưu ý
Ngứa da kéo dài, không do dị ứng hoặc bệnh ngoài da, là một dấu hiệu cảnh báo cần được kiểm tra chức năng gan.
Mất cảm giác ngon miệng và sụt cân
Gan tổn thương ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn
Tổn thương gan khiến cơ thể khó tiêu hóa chất béo và protein, dẫn đến chán ăn và giảm cân không chủ ý. Ngoài ra, sự thay đổi chuyển hóa cũng khiến cơ thể thiếu dưỡng chất.
Tình trạng này kéo dài có thể nguy hiểm
Sụt cân nhanh trong thời gian ngắn đi kèm chán ăn là dấu hiệu cảnh báo bệnh gan hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Rối loạn tâm thần và giấc ngủ
Tại sao liên quan đến gan?
Khi gan không loại bỏ được độc tố, đặc biệt là amoniac, chúng tích tụ trong máu và ảnh hưởng đến não bộ, gây ra tình trạng lú lẫn, mất tập trung, thay đổi tâm trạng hoặc khó ngủ.
Khi cần khẩn cấp?
Nếu xuất hiện lú lẫn đột ngột, kèm run tay hoặc thay đổi hành vi, đây có thể là biến chứng não gan – tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu ngay.
Rối loạn tâm thần và giấc ngủ rất có thể là do gan bị tổn thương gây ra
Khi nào cần đến bác sĩ?
Các dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc đồng thời. Nếu bạn gặp nhiều triệu chứng kéo dài hơn 1–2 tuần, hãy:
-
- Đến khám chuyên khoa gan mật.
- Thực hiện xét nghiệm chức năng gan (AST, ALT, GGT, bilirubin).
- Siêu âm hoặc chụp hình ảnh để đánh giá cấu trúc gan.
Phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả và hạn chế biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay ung thư gan.
Cách bảo vệ gan và phòng ngừa tổn thương
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
-
- Hạn chế rượu, bia và thức uống có cồn.
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cá.
- Tránh thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ và đường tinh luyện.
Vận động thường xuyên
Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ.
Tiêm phòng viêm gan virus
Tiêm vaccine viêm gan A và B để phòng ngừa lây nhiễm.
Sử dụng thuốc an toàn
Không tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng khi chưa có tư vấn y tế, vì một số loại có thể gây độc cho gan.
Khám sức khỏe định kỳ
Kiểm tra chức năng gan ít nhất 1–2 lần/năm, đặc biệt với người có nguy cơ cao như thừa cân, uống rượu thường xuyên hoặc có tiền sử bệnh gan.
Gan là cơ quan quan trọng bậc nhất của cơ thể, nhưng dễ bị tổn thương bởi nhiều yếu tố. Việc nhận biết sớm dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Nếu bạn thấy cơ thể xuất hiện các triệu chứng như vàng da, mệt mỏi kéo dài, nước tiểu sẫm màu hoặc đau vùng hạ sườn phải, hãy chủ động đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.
