Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra 3 triệu chứng tim mạch phổ biến nhưng thường bị bỏ qua nhất, đồng thời cung cấp những thông tin giúp bạn nhận biết, đánh giá và xử lý đúng cách để bảo vệ trái tim mình một cách kịp thời và hiệu quả.
Mệt mỏi kéo dài, không rõ nguyên nhân
Mệt mỏi có thể là lời kêu cứu âm thầm của trái tim
Rất nhiều người, đặc biệt là phụ nữ và người lớn tuổi, trải qua cảm giác mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng, mất động lực mà không rõ nguyên nhân. Họ thường cho rằng đó là do:
-
- Làm việc quá sức
- Căng thẳng tâm lý
- Mất ngủ
- Suy nhược cơ thể
Tuy nhiên, theo các chuyên gia tim mạch, mệt mỏi kéo dài cũng có thể là triệu chứng của suy tim hoặc thiếu máu cơ tim, đặc biệt khi đi kèm các dấu hiệu khác như:
-
- Thở ngắn khi vận động nhẹ
- Đánh trống ngực
- Cảm giác hụt hơi khi nằm xuống
- Phù nhẹ ở chân vào buổi chiều
Tại sao tim yếu gây mệt mỏi?
Khi tim không bơm máu hiệu quả, lượng oxy và dưỡng chất cung cấp cho các cơ quan, đặc biệt là cơ và não, bị giảm. Hậu quả là:
-
- Cơ bắp nhanh chóng mỏi, yếu, làm việc kém hiệu quả
- Não thiếu oxy, gây cảm giác uể oải, lừ đừ, thiếu tỉnh táo
Nếu tình trạng này kéo dài, bạn nên đi kiểm tra tim mạch càng sớm càng tốt, đặc biệt nếu bạn có tiền sử huyết áp cao, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc từng hút thuốc.
Khó thở nhẹ, đặc biệt khi nằm hoặc gắng sức
Khó thở không đơn thuần là bệnh phổi
Nhiều người gặp tình trạng khó thở khi leo cầu thang, đi bộ nhanh hoặc khi nằm xuống, nhưng lại cho rằng do:
-
- Cơ thể yếu, thiếu vận động
- Tuổi cao, hệ hô hấp kém
- Thời tiết thay đổi, dị ứng
Thực tế, khó thở là một trong những triệu chứng tim mạch quan trọng nhưng dễ bị bỏ qua nhất, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
Khi nào khó thở là dấu hiệu của bệnh tim?
Khó thở có liên quan đến tim thường có các đặc điểm sau:
-
- Xuất hiện khi vận động nhẹ, giảm khi nghỉ ngơi
- Khó thở khi nằm, phải kê cao gối hoặc ngồi mới dễ thở
- Cảm giác hụt hơi, tức ngực mơ hồ, đôi khi ho khan về đêm
- Đi kèm phù nhẹ hai mắt cá chân, tăng cân bất thường do giữ nước
Nguyên nhân thường gặp là suy tim trái, do tim không thể bơm máu hiệu quả về phổi và cơ thể, dẫn đến ứ máu ở phổi gây khó thở.
Nếu bạn thấy mình thở dốc bất thường khi làm việc nhẹ, hoặc khó ngủ vì tức ngực, khó thở khi nằm, thì đó không đơn giản là mệt mỏi hay viêm xoang – mà có thể là cảnh báo sớm của bệnh tim.
Đau ngực không rõ ràng, thoáng qua
Không phải cơn đau ngực nào cũng dữ dội
Khi nghĩ đến triệu chứng tim mạch, nhiều người chỉ chú ý đến đau thắt ngực mạnh, đau lan ra tay trái hoặc hàm, như trong cơn nhồi máu cơ tim cấp.
Tuy nhiên, nhiều trường hợp, cơn đau ngực do tim lại rất nhẹ, thoáng qua hoặc mơ hồ, điển hình ở:
-
- Người lớn tuổi
- Phụ nữ
- Người bị đái tháo đường (do tổn thương thần kinh cảm giác)
Đặc điểm đau ngực dễ bị bỏ qua:
-
- Cảm giác nặng ngực, tức tức như có vật đè
- Đau ở giữa ngực hoặc vùng thượng vị, dễ nhầm với đau dạ dày
- Đau không dữ dội, kéo dài vài phút rồi tự hết
- Có thể lặp lại nhiều lần khi vận động hoặc sau ăn no
Đây là dấu hiệu của thiếu máu cơ tim thoáng qua (cơn đau thắt ngực ổn định). Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành nhồi máu cơ tim, thậm chí đột tử.
Vì sao các triệu chứng tim mạch thường bị bỏ qua?
Mặc dù bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam và trên thế giới, nhưng nhiều người vẫn không phát hiện sớm, dẫn đến hậu quả đáng tiếc như đột tử, nhồi máu cơ tim, suy tim nặng. Một trong những nguyên nhân chính là vì các triệu chứng tim mạch giai đoạn đầu thường rất “mơ hồ” và dễ bị hiểu lầm. Dưới đây là những lý do cụ thể khiến nhiều người bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm:
Triệu chứng không đặc hiệu, dễ nhầm với bệnh khác
Khác với hình dung phổ biến về cơn đau tim dữ dội, các triệu chứng tim mạch ban đầu thường biểu hiện một cách âm thầm, không rõ ràng, và rất dễ bị nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường khác.
-
- Mệt mỏi thường bị quy cho thiếu ngủ, làm việc quá sức, suy nhược cơ thể.
- Khó thở nhẹ dễ bị gán cho bệnh phổi, dị ứng thời tiết, thiếu vận động.
- Đau ngực thoáng qua lại bị hiểu lầm là do đau dạ dày, căng cơ ngực, hoặc trào ngược thực quản.
Chính sự “đánh lừa cảm giác” này khiến người bệnh không nghĩ đến bệnh tim, tiếp tục trì hoãn việc đi khám.
Tâm lý chủ quan, nghĩ “tim mạch là bệnh của người khác”
Nhiều người tin rằng bệnh tim mạch chỉ xảy ra với:
-
- Người lớn tuổi
- Người béo phì
- Người hút thuốc lá lâu năm
- Người có tiền sử bệnh lý rõ ràng
Điều này khiến người trẻ, người có thân hình bình thường, hoặc phụ nữ dễ bỏ qua nguy cơ, dù đã xuất hiện các triệu chứng tim mạch điển hình.
Trong khi đó, ngày nay, tim mạch không còn là bệnh của riêng người già. Rất nhiều người trẻ tuổi, gầy gò, thậm chí vận động thường xuyên vẫn có thể mắc bệnh tim do yếu tố di truyền, stress kéo dài, tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao hoặc thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh.
Thiếu kiến thức về bệnh tim và cảnh báo của cơ thể
Một lý do quan trọng khác là do người dân thiếu kiến thức y khoa cơ bản, đặc biệt là cách nhận biết dấu hiệu sớm của bệnh tim mạch. Nhiều người không hiểu rằng:
-
- Cảm giác hụt hơi nhẹ khi leo cầu thang không phải do “tuổi tác”, mà có thể là dấu hiệu của suy tim trái.
- Việc thức dậy mệt mỏi, phù chân nhẹ, ngủ không sâu có thể liên quan đến ứ dịch và giảm tuần hoàn do tim hoạt động kém.
- Đau thắt ngực nhẹ sau ăn no hoặc khi xúc động có thể là dấu hiệu của thiếu máu cơ tim thoáng qua.
Nếu không được trang bị kiến thức, người bệnh sẽ chỉ coi đó là hiện tượng bình thường và không đi khám cho đến khi xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Ngại đi khám, sợ phát hiện bệnh
Tâm lý “có bệnh mới đi khám”, hoặc ngại tiếp xúc với bệnh viện, sợ kết luận xấu, cũng là rào cản khiến nhiều người chậm trễ trong việc kiểm tra tim mạch dù đã có triệu chứng.
Thực tế, nhiều bệnh nhân chỉ đi khám khi:
-
- Cơn đau ngực kéo dài, dữ dội
- Không thở được khi nằm
- Ngất, choáng, hoặc có biểu hiện tai biến
Lúc này, bệnh đã tiến triển nặng, mất đi “thời gian vàng” để điều trị bảo tồn. Nếu được khám và phát hiện sớm ở giai đoạn thiếu máu cơ tim, đau thắt ngực ổn định, rối loạn nhịp nhẹ, người bệnh hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả, không để lại di chứng.
Tự điều trị tại nhà, bỏ lỡ chẩn đoán chuyên khoa
Nhiều người khi có triệu chứng ban đầu như đau ngực nhẹ, mệt mỏi, đánh trống ngực, lại lựa chọn:
-
- Tự mua thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc dạ dày
- Dùng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc
- Uống thảo dược, bài thuốc dân gian
Việc này không những không giải quyết được nguyên nhân gốc, mà còn làm che lấp triệu chứng, khiến bệnh âm thầm tiến triển nặng hơn, đồng thời gây khó khăn cho bác sĩ khi chẩn đoán đúng bệnh lý tim mạch.
Một số triệu chứng tim mạch hoàn toàn không gây đau
Đây là yếu tố khiến rất nhiều người mất cảnh giác. Có những triệu chứng tim mạch không gây đau đớn, không khó chịu rõ rệt, chẳng hạn như:
-
- Rối loạn nhịp tim nhẹ, khiến người bệnh chỉ cảm thấy “lạnh người thoáng qua” hoặc “hụt hơi nhẹ”.
- Suy tim giai đoạn đầu, chỉ biểu hiện bằng việc mệt mỏi khi làm việc bình thường.
- Nhồi máu cơ tim im lặng (silent MI), đặc biệt ở người đái tháo đường, diễn ra mà không có cơn đau ngực nào.
Khi các dấu hiệu này không gây đau, người bệnh dễ bỏ qua và không đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng của tình trạng sức khỏe tim mạch.
Cẩn thận với những triệu chứng tim mạch không gây đau đớn
Làm sao để phát hiện sớm các triệu chứng tim mạch?
Nhận biết nguy cơ cá nhân
Nếu bạn thuộc nhóm có yếu tố nguy cơ sau, hãy chủ động kiểm tra tim mạch định kỳ, ngay cả khi chưa có triệu chứng:
-
- Trên 40 tuổi
- Tiền sử tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường
- Hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều
- Làm việc căng thẳng, ít vận động
- Gia đình có người mắc bệnh tim mạch sớm
Tầm soát định kỳ
Nên thực hiện các kiểm tra cơ bản mỗi 6–12 tháng:
-
- Điện tâm đồ (ECG)
- Siêu âm tim
- Đo huyết áp
- Xét nghiệm mỡ máu, đường huyết
- Đánh giá chỉ số BMI, vòng eo, nhịp tim khi nghỉ
Lắng nghe cơ thể
Không chủ quan khi xuất hiện:
-
- Mệt mỏi bất thường
- Khó thở khi nằm
- Đau ngực nhẹ khi gắng sức
Thay vì chờ đến khi cơn đau dữ dội xảy ra, bạn nên đi khám sớm để can thiệp kịp thời, bảo vệ tim mạch từ giai đoạn tiềm ẩn.
Triệu chứng tim mạch không phải lúc nào cũng rõ ràng. Mệt mỏi kéo dài, khó thở nhẹ, và đau ngực thoáng qua là 3 dấu hiệu dễ bị bỏ qua nhất – nhưng lại có thể là những tín hiệu đầu tiên của bệnh lý tim mạch nghiêm trọng.
Đừng đợi đến khi đau dữ dội mới hành động. Hãy lắng nghe trái tim mình từ những thay đổi nhỏ nhất.
