Tình trạng này khiến không ít gia đình bàng hoàng khi người thân “đi ngủ bình thường, nhưng không tỉnh dậy nữa”. Điều gì đang thực sự xảy ra trong cơ thể chúng ta khi ngủ? Vì sao ngay cả người trẻ, người có thể chất tốt vẫn có thể rơi vào tình huống nguy hiểm đến tính mạng như vậy?
Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng khám phá những bí mật đằng sau hiện tượng đột quỵ khi ngủ, từ đó chủ động phòng ngừa hiệu quả – dù bạn đang cảm thấy mình rất khỏe mạnh.
Đột quỵ khi ngủ là gì?
Đột quỵ khi ngủ là tình trạng máu bị ngưng trệ hoặc rò rỉ trong não khi người bệnh đang ngủ, khiến các tế bào não bị tổn thương nghiêm trọng. Tình huống này đặc biệt nguy hiểm vì:
-
- Không có ai phát hiện hoặc cấp cứu kịp thời.
- Người bệnh thường bỏ lỡ “thời gian vàng” (3–6 giờ đầu).
- Khi thức dậy (nếu còn tỉnh), đã có thể bị liệt, méo miệng, mất trí nhớ.
- Trong nhiều trường hợp, người bệnh tử vong ngay trong giấc ngủ.
Theo thống kê, khoảng 25–30% ca đột quỵ xảy ra trong lúc ngủ hoặc vào sáng sớm, khi cơ thể đang chuyển giao giữa trạng thái nghỉ ngơi và hoạt động.
Vì sao người khỏe mạnh vẫn có thể đột quỵ khi ngủ?
Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ khi có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường mới dễ bị đột quỵ. Nhưng thực tế, các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn và thói quen sinh hoạt không lành mạnh chính là thủ phạm gây ra đột quỵ “trong im lặng”, kể cả ở người trẻ, người khỏe mạnh.
Rối loạn huyết áp ban đêm
Ở người bình thường, huyết áp giảm nhẹ vào ban đêm để tim mạch được nghỉ ngơi. Tuy nhiên, một số người lại có huyết áp tăng vọt lúc nửa đêm, gây vỡ mạch máu não hoặc hình thành cục máu đông gây tắc mạch.
Điều này có thể xảy ra ở người không đo huyết áp thường xuyên, không biết mình đang có dấu hiệu của tiền tăng huyết áp.
Huyết áp tăng vọt lúc nửa đêm cũng khiến cho chúng ta bị đột quỵ khi ngủ
Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea)
Đây là nguyên nhân phổ biến nhưng ít được chú ý. Tình trạng ngưng thở từng cơn khiến lượng oxy cung cấp cho não giảm, kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm tim đập nhanh, huyết áp tăng đột ngột – gây nguy cơ cao dẫn đến đột quỵ.
Người có nguy cơ ngưng thở khi ngủ thường:
-
- Ngủ ngáy to, ngưng thở ngắn khi ngủ
- Mệt mỏi, đau đầu sau khi thức dậy
- Dễ buồn ngủ vào ban ngày
Rối loạn nhịp tim trong khi ngủ
Một số người có rối loạn nhịp tim tiềm ẩn mà không biết, chẳng hạn như rung nhĩ, ngoại tâm thu, hội chứng QT kéo dài… Những rối loạn này có thể khiến tim bơm máu không đều, tạo cục máu đông trong buồng tim và gây tắc mạch não.
Đặc biệt khi ngủ, tim hoạt động chậm hơn, hệ thần kinh phó giao cảm chiếm ưu thế – nếu cơ thể không điều hòa tốt, nguy cơ đột quỵ tăng lên.
Tác động của stress và thiếu ngủ kéo dài
Stress kéo dài làm tăng hormone cortisol và adrenaline – gây co mạch, tăng huyết áp và mất cân bằng nội môi. Nếu đi kèm với thiếu ngủ mãn tính, cơ thể dễ rơi vào trạng thái rối loạn vận mạch khi ngủ, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Dù bạn có vẻ “khỏe mạnh”, nhưng nếu thức khuya, làm việc áp lực, ngủ dưới 5 tiếng mỗi đêm, nguy cơ đột quỵ vẫn rất cao.
Thời điểm nguy hiểm: Rạng sáng
Khoảng 3–6h sáng là giai đoạn dễ xảy ra đột quỵ nhất. Lý do là lúc này:
-
- Huyết áp bắt đầu tăng cao để chuẩn bị cho cơ thể tỉnh dậy.
- Lượng máu đông và độ nhớt của máu tăng.
- Nhiệt độ cơ thể và tuần hoàn thay đổi mạnh.
Nếu cơ thể không đủ “đáp ứng”, đột quỵ dễ xảy ra.
Những dấu hiệu bạn đang tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ khi ngủ
Dù bạn không có bệnh nền, hãy cảnh giác nếu bạn có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
-
- Ngáy to, thở khò khè khi ngủ
- Thường xuyên đau đầu buổi sáng
- Chóng mặt, hoa mắt sau khi thức dậy
- Mất ngủ, ngủ không sâu, hay tỉnh giấc giữa đêm
- Tê tay chân khi ngủ, đặc biệt một bên cơ thể
- Tỉnh giấc với cảm giác tim đập nhanh, hồi hộp
Những triệu chứng này có thể là cảnh báo sớm của các vấn đề tuần hoàn máu não, cần được kiểm tra sớm để phòng ngừa đột quỵ.
Ai là người có nguy cơ cao?
Bên cạnh người cao tuổi và người có bệnh lý nền, những đối tượng dưới đây cũng có nguy cơ bị đột quỵ trong lúc ngủ dù vẻ ngoài rất khỏe mạnh:
-
- Người trẻ nhưng làm việc căng thẳng, thức khuya thường xuyên
- Người béo phì, lười vận động
- Người có người thân từng đột quỵ
- Người uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích
- Người có cholesterol hoặc đường huyết cao mà không biết
Làm sao để phòng ngừa đột quỵ khi ngủ?
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
-
- Đo huyết áp sáng và tối, ít nhất 1–2 lần/tuần
- Tầm soát rối loạn nhịp tim (điện tim, siêu âm tim)
- Xét nghiệm mỡ máu, đường huyết 6 tháng/lần
Tạo thói quen ngủ đúng giờ
-
- Ngủ trước 23h, đảm bảo đủ 7–8 tiếng mỗi đêm
- Tránh dùng điện thoại, caffeine hoặc ăn khuya trước khi ngủ
- Không để ánh sáng mạnh hoặc tiếng ồn ảnh hưởng đến giấc ngủ
Ngủ đúng giờ sẽ khiến chúng ta tránh được đột quỵ khi ngủ
Tập thể dục đều đặn
-
- Đi bộ, yoga, thở sâu giúp cải thiện lưu thông máu não
- Tập nhẹ nhàng vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tập sát giờ ngủ
Ăn uống lành mạnh
-
- Giảm muối, hạn chế đồ chiên rán, tăng rau củ và cá
- Uống đủ nước, tránh rượu bia, thuốc lá
Theo dõi và điều trị ngưng thở khi ngủ nếu có
-
- Nếu bạn ngáy to, mệt mỏi dù ngủ đủ, hãy đi khám để kiểm tra hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Có thể dùng máy hỗ trợ thở CPAP nếu được bác sĩ chỉ định
Nếu nghi ngờ có người bị đột quỵ khi đang ngủ – nên làm gì?
Nếu bạn phát hiện người thân có biểu hiện:
-
- Khó đánh thức, lơ mơ sau khi ngủ dậy
- Méo miệng, nói khó, không nhấc được tay/chân một bên
- Mất ý thức, thở nông
Hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Thời gian vàng là 3–6 giờ đầu tính từ lúc phát hiện triệu chứng. Càng đưa đến bệnh viện sớm, khả năng phục hồi càng cao.
Ngủ không đơn thuần là nghỉ ngơi – đó còn là “bài kiểm tra” sức khỏe tim mạch mỗi đêm
Bạn có thể cảm thấy khỏe mạnh khi thức dậy mỗi ngày. Nhưng nếu bỏ qua những dấu hiệu âm thầm xảy ra trong giấc ngủ, bạn đang bỏ lỡ cơ hội bảo vệ sức khỏe não bộ và tim mạch.
Đừng để một đêm ngủ yên bình trở thành giấc ngủ cuối cùng. Hành động sớm – sống khỏe mạnh dài lâu.
