Vậy huyết áp tăng đột ngột ban đêm là gì? Vì sao lại nguy hiểm? Ai có nguy cơ cao? Và quan trọng nhất, làm sao để nhận biết, phòng tránh và xử lý kịp thời? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ mọi khía cạnh của hiện tượng này để bảo vệ sức khỏe trái tim và mạch máu một cách chủ động.
Huyết áp tăng đột ngột lúc nửa đêm là gì?
Huyết áp tăng đột ngột là tình trạng chỉ số huyết áp – đặc biệt là huyết áp tâm thu (số trên) – tăng nhanh chóng vượt quá giới hạn bình thường trong một khoảng thời gian ngắn.
Khi xảy ra vào ban đêm, hiện tượng này càng nguy hiểm hơn vì:
-
- Người bệnh đang ngủ nên khó phát hiện kịp thời.
- Có thể bỏ qua dấu hiệu do nghĩ là mệt mỏi hay mất ngủ thông thường.
- Dễ gây các biến cố cấp tính như vỡ mạch máu não, đột quỵ, ngừng tim, đột tử khi ngủ.
Giới hạn huyết áp bình thường:
-
- Tâm thu: dưới 120 mmHg
- Tâm trương: dưới 80 mmHg
Khi huyết áp tâm thu > 140 mmHg hoặc tâm trương > 90 mmHg trong lúc nghỉ ngơi, đặc biệt về đêm, bạn đang đối mặt với một nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.
Vì sao huyết áp lại tăng đột ngột vào ban đêm?
-
- Rối loạn giấc ngủ, mất ngủ kéo dài: Giấc ngủ kém chất lượng làm kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm co mạch và tăng nhịp tim, dẫn đến huyết áp tăng.
- Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea): Đây là một nguyên nhân phổ biến nhưng thường bị bỏ qua. Tình trạng ngừng thở từng đợt khi ngủ làm giảm oxy máu, khiến cơ thể phản ứng bằng cách tăng huyết áp đột ngột để bơm máu lên não.
- Căng thẳng, stress tiềm ẩn: Lo âu, giấc ngủ không sâu do căng thẳng kéo dài khiến cơ thể tiết nhiều cortisol – một hormone có thể làm tăng huyết áp lúc nghỉ.
- Tăng huyết áp không kiểm soát: Người mắc bệnh tăng huyết áp nhưng không điều trị đều đặn, tự ý bỏ thuốc, hoặc dùng thuốc sai thời điểm dễ gặp biến động huyết áp về đêm.
- Dùng chất kích thích trước khi ngủ: Caffeine, rượu bia, thuốc lá hoặc thậm chí thuốc cảm, thuốc chống trầm cảm có thể làm rối loạn giấc ngủ và tăng hoạt động tim mạch, gây tăng huyết áp bất thường vào ban đêm.
Hãy chú ý đến một số nguyên nhân có thể khiến huyết áp tăng đột ngột vào ban đêm
Dấu hiệu nhận biết huyết áp tăng đột ngột lúc nửa đêm
Không phải ai cũng có biểu hiện rõ rệt, nhưng nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng sau khi thức giấc vào ban đêm, hãy cảnh giác:
-
- Đau đầu dữ dội, cảm giác nặng đầu, vùng trán hoặc sau gáy.
- Tim đập nhanh, cảm giác hồi hộp không rõ nguyên nhân.
- Khó thở, nặng ngực, cảm thấy không đủ hơi.
- Chóng mặt, hoa mắt, cảm giác chênh vênh khi ngồi dậy.
- Ra mồ hôi lạnh, run tay chân.
- Mất ngủ kéo dài, trằn trọc không yên.
Trong trường hợp nặng, có thể xuất hiện các triệu chứng như nói ngọng, méo miệng, liệt nhẹ nửa người, không kiểm soát được tiểu tiện – đó là dấu hiệu đột quỵ cần xử lý cấp cứu ngay lập tức.
Ai là đối tượng có nguy cơ cao bị huyết áp tăng đột ngột về đêm?
-
- Người trên 50 tuổi
- Người đã được chẩn đoán tăng huyết áp nhưng điều trị không ổn định
- Người béo phì, vòng bụng lớn, lười vận động
- Người có bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu
- Người ngủ ngáy to, ngưng thở khi ngủ
- Người căng thẳng, lo âu kéo dài, làm việc đêm
- Người thức khuya, dùng điện thoại hoặc máy tính quá nhiều trước khi ngủ
Nhóm đối tượng này cần đặc biệt cẩn thận và chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để kiểm soát huyết áp tốt hơn.
Huyết áp tăng đột ngột về đêm gây ra hậu quả gì?
-
- Tăng nguy cơ đột quỵ: Khi huyết áp tăng cao, các mạch máu nhỏ ở não dễ bị vỡ hoặc tắc nghẽn, gây đột quỵ xuất huyết hoặc nhồi máu não.
- Nhồi máu cơ tim: Tăng huyết áp làm tăng gánh nặng cho tim, đặc biệt là lúc nghỉ. Nếu xảy ra vào ban đêm, tim có thể bị thiếu máu cấp, dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc ngừng tim đột ngột.
- Rối loạn nhịp tim: Huyết áp không ổn định dễ làm tim đập nhanh hoặc chậm bất thường, gây chóng mặt, ngất, thậm chí đột tử.
- Suy tim, suy thận: Huyết áp cao kéo dài khiến tim bị quá tải, làm giảm chức năng bơm máu. Đồng thời, thận cũng bị tổn thương do áp lực máu cao, dẫn đến suy thận mạn tính.
Phòng tránh huyết áp tăng đột ngột lúc nửa đêm bằng cách nào?
Duy trì giờ giấc ngủ đều đặn
-
- Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm.
- Đi ngủ trước 23h để hệ thần kinh được nghỉ ngơi.
-
Tránh dùng điện thoại, máy tính, tivi ít nhất 30 phút trước khi ngủ.
Duy trì một giờ giấc cố định và đều đặn sẽ làm giảm nguy cơ bị tăng huyết áp đột ngột
Hạn chế chất kích thích
-
- Không uống cà phê, rượu bia sau 16h.
- Hạn chế hút thuốc lá, đồ ăn nhiều muối vào buổi tối.
- Tránh ăn tối quá muộn hoặc ăn quá no.
Tập thở sâu, thư giãn trước khi ngủ
-
- Thực hiện bài tập hít thở sâu, thiền, hoặc yoga nhẹ nhàng.
- Tắm nước ấm hoặc nghe nhạc nhẹ giúp thư giãn tinh thần.
Kiểm soát tốt huyết áp ban ngày
-
- Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng/giảm liều.
- Đo huyết áp 2 lần/ngày, đặc biệt nếu có tiền sử tăng huyết áp.
- Duy trì lối sống lành mạnh: ăn nhạt, tập thể dục đều đặn, giảm cân nếu thừa cân.
Sử dụng thiết bị hỗ trợ nếu cần
-
- Dùng máy đo huyết áp tại nhà để theo dõi thường xuyên.
- Với người bị ngưng thở khi ngủ: cần khám và điều trị bằng máy hỗ trợ hô hấp ban đêm (CPAP) nếu cần.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
-
- Khi bạn thường xuyên bị đánh thức giữa đêm với các triệu chứng bất thường như tim đập nhanh, đau đầu, chóng mặt.
- Khi huyết áp đo tại nhà vào ban đêm vượt 140/90 mmHg trong nhiều ngày liên tục.
- Khi có dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
- Khi bạn đã dùng thuốc điều trị huyết áp nhưng vẫn không ổn định, đặc biệt vào ban đêm.
Việc khám sớm sẽ giúp bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Đừng chủ quan với huyết áp tăng đột ngột giữa đêm
Huyết áp tăng đột ngột lúc nửa đêm không phải là hiện tượng bình thường. Đó là tín hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang trong trạng thái căng thẳng, mất cân bằng và có thể dẫn tới các biến cố tim mạch nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.
Chìa khóa ở đây là hiểu cơ thể, theo dõi chỉ số huyết áp thường xuyên và xây dựng thói quen sống khoa học, đặc biệt là giấc ngủ – thời gian để tim và não được nghỉ ngơi và phục hồi. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ mỗi ngày để bảo vệ sức khỏe tim mạch và tránh xa đột quỵ trong im lặng.
