Điều đó cũng có nghĩa rằng: Mỗi ngày, lá gan của bạn có thể đang âm thầm bị tàn phá mà bạn không hề hay biết. Các thói quen tưởng như vô hại như thức khuya, ăn đồ dầu mỡ, uống rượu bia, lạm dụng thuốc… chính là “kẻ thù giấu mặt” đang làm tổn thương gan từng ngày.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách gan bị hủy hoại một cách thầm lặng và quan trọng nhất là cách hành động ngay hôm nay để bảo vệ gan trước khi quá muộn.
Lá gan – Bộ lọc thải độc thầm lặng của cơ thể
Gan nặng khoảng 1,2 – 1,5 kg và nằm ở phía bên phải bụng, ngay dưới cơ hoành. Mỗi phút, gan lọc khoảng 1,4 lít máu, loại bỏ độc tố, chuyển hóa dưỡng chất và giúp duy trì hàng loạt hoạt động sống trong cơ thể.
Một số chức năng chính của gan bao gồm:
-
- Lọc và loại bỏ chất độc khỏi máu
- Chuyển hóa chất dinh dưỡng từ thức ăn thành năng lượng
- Sản xuất mật giúp tiêu hóa chất béo
- Lưu trữ vitamin và khoáng chất (A, D, E, K, B12, sắt)
- Sản xuất protein và enzym thiết yếu, bao gồm yếu tố đông máu
- Giúp điều hòa nồng độ đường trong máu
Lá gan là bộ phận có chức năng quan trọng cho cả cơ thể con người
Với khối lượng công việc khổng lồ như vậy, gan cần được bảo vệ và “chăm sóc” đúng cách để duy trì sức khỏe toàn diện cho cơ thể. Nhưng thực tế là đa số chúng ta lại đang “ngược đãi” lá gan mỗi ngày bằng chính lối sống thiếu khoa học của mình.
Những thói quen đang âm thầm tàn phá gan mỗi ngày
Gan không chỉ bị tổn thương do virus hay bệnh lý, mà còn do chính những lựa chọn hàng ngày trong ăn uống, sinh hoạt và sử dụng thuốc. Dưới đây là những thói quen cực kỳ phổ biến nhưng lại chính là nguyên nhân khiến gan suy yếu theo thời gian.
Uống rượu bia thường xuyên
Cồn là chất độc với gan. Khi bạn uống rượu, gan phải làm việc vất vả để chuyển hóa ethanol thành acetaldehyde – một chất cực độc với tế bào gan. Việc uống rượu quá thường xuyên hoặc với lượng lớn sẽ khiến gan bị tổn thương, gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan và có thể dẫn đến ung thư gan.
Ăn thực phẩm giàu chất béo, đường và hóa chất bảo quản
Thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn chứa rất nhiều chất béo xấu, đường và phụ gia công nghiệp. Những chất này nếu tiêu thụ lâu dài sẽ làm tích tụ mỡ trong gan, gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) – một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến xơ gan.
Lạm dụng thuốc tây và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc
Paracetamol, kháng sinh, thuốc kháng viêm và nhiều loại thuốc tây khác nếu sử dụng không đúng liều lượng, không theo chỉ định bác sĩ có thể gây độc cho gan. Ngoài ra, nhiều loại thực phẩm chức năng quảng cáo “thanh lọc gan” không qua kiểm định cũng tiềm ẩn nguy cơ hủy hoại tế bào gan.
Lười vận động, thừa cân béo phì
Lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ nội tạng, trong đó có mỡ trong gan. Béo phì và gan nhiễm mỡ thường đi kèm với kháng insulin, tiểu đường type 2 và hội chứng chuyển hóa – tất cả đều làm suy giảm chức năng gan.
Thức khuya, căng thẳng kéo dài
Khoảng thời gian từ 23h – 3h sáng là thời điểm gan thực hiện quá trình thải độc mạnh mẽ nhất. Việc thức khuya thường xuyên khiến gan không có đủ thời gian để phục hồi. Căng thẳng mãn tính cũng làm rối loạn các hormone, gián tiếp ảnh hưởng đến chức năng gan.
Không khám sức khỏe định kỳ
Rất nhiều người chỉ phát hiện mình bị bệnh gan khi đã ở giai đoạn muộn như xơ gan hoặc ung thư gan. Lý do là vì bỏ qua việc kiểm tra men gan, siêu âm bụng và tầm soát viêm gan virus – những xét nghiệm đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng.
Dấu hiệu cảnh báo lá gan đang bị tổn thương
Lá gan không có dây thần kinh cảm giác, vì vậy khi gan bị tổn thương, cơ thể thường không có biểu hiện rõ ràng cho đến khi bệnh tiến triển. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu bạn nên cảnh giác:
-
- Cảm thấy mệt mỏi kéo dài, uể oải
- Vàng da, vàng mắt
- Chán ăn, buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu
- Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
- Ngứa da không rõ nguyên nhân
- Đau tức vùng hạ sườn phải
Nếu có một hoặc nhiều triệu chứng trên, bạn cần đi khám để đánh giá chức năng gan và tầm soát các bệnh lý liên quan.
Khi lá gan bị tổn thương, nó sẽ thể hiện ra bên ngoài cơ thể
Hành động ngay hôm nay để bảo vệ gan khỏe mạnh
Tin vui là gan có khả năng tự tái tạo rất tốt nếu được chăm sóc đúng cách. Việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt có thể giúp cải thiện chức năng gan, thậm chí làm chậm hoặc đảo ngược các tổn thương gan ở giai đoạn sớm.
Dưới đây là những biện pháp thiết thực bạn nên bắt đầu ngay từ hôm nay:
Điều chỉnh chế độ ăn uống
-
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt
- Bổ sung chất đạm lành mạnh từ cá, trứng, đậu nành, hạt
- Hạn chế thực phẩm chiên xào, đường tinh luyện, đồ ăn nhanh
- Uống đủ nước (1.5 – 2 lít/ngày) để hỗ trợ gan thải độc
Tránh rượu bia và thuốc lá
Không chỉ gan, rượu bia và thuốc lá còn gây hại cho toàn bộ hệ cơ quan. Cắt giảm hoặc từ bỏ hoàn toàn hai thói quen này là cách bảo vệ gan hiệu quả nhất.
Tập thể dục đều đặn
Tập luyện giúp giảm mỡ trong gan, cải thiện tuần hoàn và tăng cường sức khỏe tổng thể. Chỉ cần 30 phút mỗi ngày với các bài tập đơn giản như đi bộ nhanh, đạp xe, yoga… đã mang lại lợi ích rõ rệt.
Ngủ đúng giờ và kiểm soát căng thẳng
Ngủ đủ giấc và đúng giờ giúp gan có thời gian phục hồi vào ban đêm. Đồng thời, hãy học cách kiểm soát căng thẳng bằng thiền, hít thở sâu, nghe nhạc nhẹ hoặc tập yoga.
Không tự ý dùng thuốc và thực phẩm chức năng
Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc, kể cả các sản phẩm bổ sung. Đặc biệt tránh các loại thuốc không rõ nguồn gốc, quảng cáo quá đà.
Sử dụng thảo dược hỗ trợ chức năng gan một cách an toàn
Một số thảo dược như cà gai leo, diệp hạ châu, atiso, kế sữa (milk thistle) đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ thải độc và tái tạo tế bào gan. Tuy nhiên, nên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định chất lượng và sử dụng theo hướng dẫn y tế.
Khám sức khỏe định kỳ
Ít nhất mỗi năm một lần, bạn nên xét nghiệm chức năng gan (ALT, AST, GGT…), siêu âm gan và tầm soát viêm gan virus B, C. Việc phát hiện sớm giúp tăng khả năng điều trị và bảo vệ gan hiệu quả hơn.
Lá gan là người bạn thầm lặng, luôn âm thầm gánh vác trách nhiệm duy trì sức khỏe cho cả cơ thể bạn. Nhưng nếu tiếp tục phớt lờ các dấu hiệu cảnh báo và duy trì thói quen sống không lành mạnh, bạn đang đẩy lá gan đến giới hạn chịu đựng.
Hành động ngay hôm nay bằng những thay đổi đơn giản nhưng hiệu quả. Đừng chờ đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng mới bắt đầu quan tâm. Một lá gan khỏe mạnh sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe lâu dài, nâng cao chất lượng cuộc sống và phòng ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm.
