Hôm nay, hãy cùng mình sống chậm lại một chút giữa dòng đời vội vã. Chúng ta sẽ bàn về lý do ăn uống chậm và thưởng thức món ăn cuối năm – một nghệ thuật sống (Art of Living) giúp bạn biến mỗi bữa ăn thành một trải nghiệm tuyệt vời cho cả thể xác lẫn tâm hồn.
Chào bạn, những tâm hồn ăn uống đang đứng trước “cơn bão” tiệc tùng cuối năm!
Tháng Chạp về, lịch trình của chúng ta bắt đầu dày đặc những buổi tất niên, họp mặt, đám cưới, rồi lại chuẩn bị đón Tết. Mâm cao cỗ đầy, sơn hào hải vị ê hề. Trong cái không khí hối hả đó, chúng ta thường có xu hướng… ăn cũng hối hả theo.
Bạn có thấy mình thường xuyên: Vừa gắp miếng thịt gà đã nghĩ đến miếng giò? Vừa nhai vừa chém gió, nuốt chửng lúc nào không hay? Hay tệ hơn, vừa ăn vừa lướt điện thoại check mail công việc còn tồn đọng?
Kết quả là gì? Một cái bụng căng tức, cảm giác đầy hơi khó chịu, và nỗi lo nơm nớp về cân nặng sau Tết.
Nhưng bạn biết không, bí quyết để “ăn cả thế giới” mà vẫn giữ dáng, vẫn khỏe mạnh không nằm ở việc bạn nhịn cái gì, mà nằm ở việc bạn ăn như thế nào.
“Cuộc Đua” Trên Bàn Tiệc Và Hệ Lụy Của Nó
Cuối năm là mùa của sự vội vã. Chúng ta vội hoàn thành KPI, vội mua sắm, và mang cả sự vội vã đó lên bàn ăn.
Nhiều người coi việc ăn uống chỉ là “nạp năng lượng” cho nhanh để còn làm việc khác. Hoặc trong các bữa tiệc buffet, tâm lý “ăn nhanh kẻo hết”, “ăn nhanh để gắp món khác” khiến chúng ta biến dạ dày thành một cái túi chứa đồ không đáy.
Hậu quả của việc ăn nhanh:
-
- Mất kiểm soát cân nặng: Bạn nạp vào lượng calo khổng lồ trước khi não kịp nhận ra là bạn đã no.
- Hệ tiêu hóa “khóc thét”: Thức ăn chưa được nghiền nát, dạ dày phải co bóp cật lực -> Đau dạ dày, trào ngược.
- Nuốt phải khí: Ăn nhanh nuốt vội khiến bạn nuốt nhiều không khí vào bụng -> Đầy hơi, chướng bụng (Bloating), mặc đồ bó sát rất xấu.
- Lãng phí đồ ăn ngon: Bạn nuốt trửng tôm hùm, bò Wagyu mà chưa kịp cảm nhận vị ngọt của nó. Phí phạm quá phải không?
Đó là lý do tại sao chúng ta cần Ăn uống chậm (Slow Eating) và Ăn trong chánh niệm (Mindful Eating).
Lý Do 1: “Đường Dây Nóng” Giữa Dạ Dày Và Não Bộ (Cơ Chế No)
Đây là lý do khoa học thuyết phục nhất.
Cơ thể bạn có một hệ thống liên lạc phức tạp giữa dạ dày và não bộ để báo hiệu sự no. Nhưng đường truyền này bị… “lag” mất khoảng 20 phút.
-
- Khi bạn ăn, dạ dày giãn ra và tiết hormone Cholecystokinin.
- Tế bào mỡ tiết hormone Leptin (báo hiệu đủ năng lượng).
- Các tín hiệu này cần thời gian để đi lên não.
Nếu bạn ăn xong bữa tiệc chỉ trong 10 phút, não bạn vẫn nghĩ: “Ơ, vẫn đói mà, ăn tiếp đi!”. Thế là bạn ăn thêm đĩa thứ 2, đĩa thứ 3. Đến phút thứ 20, não mới nhận ra tín hiệu thì ôi thôi, bụng bạn đã căng phình và bạn đã nạp dư 1000 calo rồi.
Ăn chậm giúp bạn kéo dài thời gian bữa ăn ra quá 20 phút. Bạn sẽ tự động dừng lại đúng lúc cơ thể vừa đủ no (Hara Hachi Bu – quy tắc no 80% của người Nhật), giúp kiểm soát cân nặng tự nhiên mà không cần tính toán calo đau đầu.
Lý Do 2: Giảm Tải Cho Hệ Tiêu Hóa Đang “Quá Tải”
Mùa lễ hội, dạ dày phải đối mặt với “kẻ thù” tứ phía: Rượu bia, đồ nếp, dầu mỡ, đạm động vật.
Nếu bạn nhai dối, nuốt chửng, dạ dày sẽ không tiết đủ axit và enzyme để tiêu hóa đống thức ăn hỗn độn đó. Kết quả là thức ăn bị lên men trong ruột, gây ợ hơi, khó tiêu, táo bón.
Ăn chậm nhai kỹ giúp:
-
- Nghiền nát thức ăn: Giảm áp lực cơ học cho dạ dày.
- Tiết nước bọt: Enzyme Amylase trong nước bọt giúp tiêu hóa tinh bột ngay từ khoang miệng.
- Thư giãn: Ăn chậm kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm (Rest and Digest), giúp máu dồn về dạ dày để tiêu hóa tốt hơn.
Góc sức khỏe: Nếu bạn là người có hệ tiêu hóa yếu, ngoài việc ăn chậm, hãy học người Nhật bổ sung men vi sinh tự nhiên. Món Natto (đậu tương lên men) là một ví dụ điển hình. Enzyme và lợi khuẩn trong Natto hỗ trợ tiêu hóa cực tốt, giúp “quét sạch” đường ruột sau những bữa tiệc ê hề đạm và mỡ.
Lý Do 3: Tôn Trọng Ẩm Thực & Người Nấu (Savoring)
Cuối năm là dịp để thưởng thức những món ăn truyền thống, những đặc sản mà cả năm mới có một lần. Bánh chưng, thịt đông, dưa hành, nem rán… mỗi món đều chứa đựng tinh hoa văn hóa và công sức của người nấu (có thể là mẹ bạn, vợ bạn).
Nếu bạn ăn như một cái máy, bạn đang bỏ lỡ:
-
- Hương vị (Taste): Vị ngọt của thịt, vị bùi của đỗ xanh, vị chua thanh của dưa hành.
- Kết cấu (Texture): Độ giòn của vỏ nem, độ dẻo của nếp.
- Mùi hương (Aroma): Mùi lá dong, mùi tiêu thơm nồng.
Thưởng thức (Savoring) là cách bạn thể hiện lòng biết ơn. Khi bạn ăn chậm, khen ngợi món ăn ngon, người nấu sẽ cảm thấy hạnh phúc vô cùng. Đó chính là sự kết nối tình thân qua ẩm thực.
Lý Do 4: Giảm Stress & Cân Bằng Cảm Xúc
Cuối năm ai cũng stress. Tiệc tùng đôi khi là nghĩa vụ xã giao mệt mỏi.
Nếu bạn ăn vội vàng trong tâm trạng lo âu, nồng độ Cortisol tăng cao sẽ khiến mỡ tích tụ ở bụng nhanh hơn.
Hãy coi bữa ăn là một khoảng thời gian Thiền.
-
- Khi ăn, chỉ biết ăn.
- Gác lại điện thoại, gác lại deadline.
- Tập trung vào từng miếng cắn.
Sự tĩnh tại trong khi ăn giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm stress và giúp bạn nạp lại năng lượng tinh thần để tiếp tục chiến đấu.
Bí Kíp Thực Hành Ăn Chậm (Cho Người Quen Ăn Nhanh)
Biết là tốt, nhưng thói quen ăn nhanh khó bỏ lắm. Dưới đây là các mẹo để bạn “hãm phanh” lại:
Quy tắc “Đặt đũa xuống”
Sau mỗi lần gắp thức ăn và đưa vào miệng, hãy đặt đũa/thìa xuống bàn. Bỏ tay ra khỏi dụng cụ ăn. Nhai xong, nuốt xong mới được cầm đũa lên gắp miếng tiếp theo.
Hành động nhỏ này giúp bạn không thể lùa thức ăn liên tục vào miệng.
Đếm số lần nhai
Hãy thử thách bản thân: Nhai 20-30 lần cho mỗi miếng (đặc biệt là thịt và cơm). Ban đầu sẽ thấy mỏi hàm, nhưng sau quen rồi bạn sẽ thấy vị ngọt của gạo rất thú vị.
Uống nước đúng cách
Uống một ngụm nước nhỏ hoặc một thìa canh giữa các miếng ăn. Giúp làm sạch vị giác và tạo khoảng nghỉ.
Trò chuyện nhiều hơn (Socialize)
Tiệc tùng là để giao lưu. Hãy nói chuyện nhiều hơn là ăn.
-
- Gắp 1 miếng -> Quay sang hỏi thăm người bên cạnh -> Trả lời câu hỏi -> Rồi mới ăn tiếp.
- Việc trò chuyện giúp bữa ăn kéo dài ra, bạn vui hơn và ăn ít đi một cách tự nhiên.
- Góc nhìn ABANO: Trong các bữa tiệc đứng (Cocktail party), việc vừa cầm đĩa ăn, vừa cầm ly rượu, vừa đi lại trò chuyện đòi hỏi sự thăng bằng và linh hoạt. Nếu bạn đi quá nhanh hoặc vội vã, rất dễ va chạm và đổ vỡ. Hãy di chuyển chậm rãi, chọn một đôi giày thoải mái hoặc sử dụng tất hỗ trợ thăng bằng của ABANO để đôi chân vững chãi, dáng đi tự tin. Sự điềm tĩnh trong dáng đi cũng góp phần tạo nên phong thái ăn uống sang trọng và từ tốn đấy!
Lời Khuyên Về Thực Phẩm Hỗ Trợ
Dù ăn chậm, nhưng lượng đạm và mỡ nạp vào dịp lễ vẫn rất lớn. Để hỗ trợ cơ thể xử lý “đống ngổn ngang” này một cách êm ái, bạn có thể kết hợp thêm:
-
- Trà xanh/Trà ô long: Uống sau bữa ăn 1 tiếng giúp tiêu hóa mỡ.
- Natto/Genki Fami: Như đã nhắc ở trên, đây là “bảo bối” của người Nhật. Ăn Natto hoặc uống viên bổ sung Nattokinase vào buổi tối giúp làm tan các sợi tơ huyết (do mỡ máu cao gây ra), giúp máu lưu thông tốt, phòng ngừa đột quỵ – mối nguy hiểm tiềm tàng sau những bữa tiệc say sưa.
Ăn Chậm Để Sống Sâu
Cuộc sống hiện đại đã quá nhanh rồi. Đừng để bữa ăn – niềm vui cơ bản nhất của con người – cũng bị cuốn vào vòng xoáy tốc độ đó.
Lý do ăn uống chậm và thưởng thức món ăn cuối năm không chỉ dừng lại ở sức khỏe hay cân nặng. Nó là cách chúng ta trân trọng cuộc sống, trân trọng những người đang ngồi cùng bàn với ta.
Chúc bạn có những bữa tiệc ngon miệng, ấm áp và một cái tết “no đủ” nhưng không “nặng nề”!
